page0034

30

rand¹) hat bewiesen, dass nur das Newtonsche Gravitations-gesetz die Bewegungen der Doppelsterne erklaren kann. Aller-dings werden bei diesem Beweise einige Yoraussetzungen ge-macht, die zwar fast selbstverstandig, aber doch nicht strena" erwiesen sind. Auch muss bedacht werden, dass die Messun-gen der Doppelsterne im Yerh&ltnis zur Grósse der scheinbaren Bahn httufig ziemlich uiigenau sind, so dass kleine Abweichun-gen von der Bewegung nach dem Newtonschen Gesetze leicht unbemerkt bleiben konnen«Aczkolwiek więc braknie pewności bezwzględnej temu prawu, to jednak brak także powodów dostatecznych do powątpiewania o jego znaczeniu i zastosowaniu ogólnem.

2. Ważny jest punkt drugi. Nie tak dawno jeszcze zapewne nikomu na myśl nie przychodziło, że będzie można bez wędrowania na gwiazdę podpatrywać jej budowę i wiedzieć, jakie ciała chemiczne na nią się złożyły.

Dzisiaj spektroskop oznajmia nam nietylko stan obecny, ale i dzieje gwiazdy danej. Wiadomo, że pierwszy Newton rozłożył światło słoneczne na składniki rozmaicie zabarwione, z czego konsekwentnie wnioskował, że na odwrót można uzyskać barwę białą przez zmieszanie owych 7 barw. W r. 1802 zauważył Wollaston w widmie słonecznem fakt, zrazu niepozorny, mianowicie że barwy tęczy nie przechodzą jedna w drugą bezpośrednio, lecz że są poprzedzielane czarnemi linijkami, których na razie tylko 2 odkrył; w r. 1815 odkrył Frauenhofer 600 takich linii ciemnych, z pośród których wybrał 8 znaczniejszych i oznaczył je literami wielkiego alfabetu, nie umiał jednak wskazać przyczyny tych linii. Niezadługo jednak Kirch-hoff i Bunsen (1859) wyjaśnili pochodzenie owych smug ciemnych w skali widma słonecznego. Zauważyli oni, że ciała stałe, rozgrzane do białości, dają w spektroskopie widma zupełnie ciągłe, natomiast widma par w płomieniu gazów są po-przerzynane smugami jasnemi, przyczem każde ciało w stanie

3 Por. Bulletin astronomiąue. 1887, t. IV. Paris.

^s) Por. Newcomb-Engelmanns PopulSre Astronomie. III Auli. Herausgeg. von Dr H. C. Vogel. Leipzig 1905 str. 528. Por. także: Richard Proctor: Our place among infinities. London 1897 str 156; Dr Peters: Die Fixsterne. 1883 str. 71; Dr W. Valentiner: dz. w. prz. t. I, str. 676.

http://rcin.org.pl