page0447

RsrriAToŁoaiA frdona. 445

wiedliwi; 5⁰ filozofowie. Każdej grupie dostaje się inny los w udziale. Ci, którzy do pierwszej należą, idą nad brzegi jeziora acheruzyj-skiego, aby tam pokutować za grzechy, a równocześnie odebrać jakieś nagrody za uczynki dobre. Po pewnym czasie, który różnym różnie bywa wymierzonym, wracają na ziemie, aby wcielić się powtórnie ^x). Druga kategorya, która prócz innych strasznych zbrodniarzy, także mężobójców rozmyślnych obejmuje, na zawsze wtrącona do pieklą ²). Trzecia na szczególną zasługuje uwagę, skoro na Platona zarzut ściągnęła zgoła nie uzasadniony. Mowa o takich, którzy popełnili wielkie występki, ale przebaczalne, bo zdziałane w obłędzie namiętnym; wśród nich są tacy, którzy skrzywdzili rodziców lub kogoś obcego pozbawili życia. Pierwsi ogólnie nazywają się ojcobójcami i matkobójcami³), drudzy mężobójcami, a mają dwie cechy wspólne, bez których nie mogliby znaleść się w tej katego-ryi: i° dopuścili się złego czynu w gwaltownem uniesieniu; 2° żałowali szczerze aż do śmierci. Wynika z takiego określenia, że rozmyślni złoczyńcy, zatem 1 krzywdziciele rodziców i t. p. mieszczą się w drugiej kategoryi, potępionej na zawsze. Za to los nieroz-myślnych gwałtowników, na pozór znacznie łagodniejszy, bo tylko rok jeden w piekle przebywają, potem rzeki podziemne przenoszą ich do jeziora acheruzyjskiego, na którego brzegach pokutują dusze pierwszej kategoryi. Jeźli potrafią wyżebrać litość tych, których skrzywdzili i uzyskać przebaczenie, wolno im tam pozostać aż do nowego żywota ziemskiego; w przeciwnym razie rzeki zabierają ich napowrót do piekła, skąd w rocznych odstępach będą ciągle tę samą odbywali podróż, nie wiadomo, czy z lepszym skutkiem ⁴).

Z naszego przedstawienia pokazuje się, że przypisane Fedo-nowi łagodne obchodzenie się z ojcobójcami polega na niedokła-dnem zrozumieniu tekstu, zatem upada także wniosek dalszy o ja-kiemś wyższem poczuciu sprawiedliwości w Fedrosie. Ten bowiem nic zgoła nie stanowi o zbrodniach wyjątkowych ani o karach wiecznych, a jego eschatologia, zależna od Empodoklesa i tajemnic

') Phaedo p. 113 d: o powtórnem wcieleniu tamże p. 113 a.

²) Phaedo p. 113 e.

⁸) Wyrazy te, jak dobrze objaśnia Archer-H ind, nie tylko oznaczają zabójstwo, lecz wszelkie poniewieranie, uderzanie i t. p. ojca lub matki. 'l'he Phaedo o Plato p. 172.

⁴) P h a e d o p. 113 e — 114 b.

http://rcin.org.pl