page0563

555

Skrofuły — Skrucha

kowych (tak zwane skrofuły wewnętrzne). Takie nabrzmienia gruczołów liin-fatycznych bywają najczęściej następstwem innego złego w miejscach sąsiednich, np. nabrzmienia gruczołów szyi następują w skutek odpływów z uszu, cierpień zębów a szczególniej wyrzutów na głowie, gdyż naczynia limfatyczne z miejsc cierpieniem dotkniętych, przenoszą do gruczołów pierwiastek chorobowy. Wyznać też należy, ze lekarze niekiedy nadużywają wyrazu skrofuliczny i że częstokroć uważają i leczą jako skrofuliczne dzieci, które cierpią na niedokrewność (ob. Anemija). Zadaleko też posuwają się niektórzy nowsi lekarze, zaprzeczając istnienia podobnej skłonności chorobowej i nieprawidłowości w odżywianiu. Choroba ta zdarza się także i u osób dojrzałych, szczególniej u więźniów (skrofuły więzienne). Być może, skrofuły są niższym stopniem lub mną postacią zakażenia gruźlicowego; w przypadkach albowiem gwałtowniejszych znajdują się gruzełki w gruczołach limfatycznych i największa liczba osób skrofulicznych w młodym wieku, podlega później cierpieniom na gruźlicę, a przy sekcyjach zmarłych na sachoty płucne gruźlieowe zwykle znajdują gruźlicow^re nabrzmienia gruczołów limfatycznych, które widocznie dawniejsze są od cierpień płucnych. Inne następstwa skrofułów są: choroby kości, mianowicie próchnienie i obrzmienia, cierpienia chroniczne stawów, wrzody w kiszkach, cierpienia osłon mózgowych i mózgu, choroby oczu, uszów i t. d. Przyczynami skrofułów są wszystkie okoliczności, które osłabiają trawienie pokarmów, pochodzenie od rodziców suchotników, syfilitycznych, tudzież w późnym wieku będących, następnie mieszkania niezdrowe, wilgotne i ciemne, zaniedbanie pielęgnowania skóry, opychanie żołądka niezdrowemi, trudnemi do strawienia pokarmami, jakiemi są: kartofle, groch, chleb czarny żytni i t. p., na-dewszystko przy braku ruchu na świeżem powietrzu. Skrofuły najczęściej zdarzają się u dzieci w wieku od pól roku do lat sześciu. Później wyradzają się one w choroby wyżej wymienione, albo też ustępują pod w^rpłyvvem rozwijania się organizmu i stosowniejszego sposobu życia osoby; nadługo jednak pozostają częstokroć niektóre ich następstwa. Leczenie skrofułów polega głównie na usunięciu przyczyn mogących je wywołać. Przenieść należy chore dzieci do mieszkań suchych, widnych, należycie przewietrzanych, dozwalać im biegać lub czołgać się na powietrzu i słońcu, kąpać je i myć starannie, a obok tego przez czyste utrzymanie zapobiegać mnożeniu się owadów, powstawaniu, wyrzutów na głowie i t. d., dawać im pokarm nie obciążający żołądka, lecz pożywny, jak: mięso, dobre mleko, w lecie owoce i t. p. Najstosowniejszemi lekami są kąpiele słone, przygotowane z solą morską i ługiem solnym, a także z odwarem igieł sosnowych i tataraku, kąpiele suche w piasku wygrzanym od słońca, przebywanie w powietrzu napełnionem wyziewami morskietni. Ze środków wewnętrznych najwięcej zalecają: przetwoiy wapienne (szczególniej fosforan wapna), inne środki alkaliczno ziemiste (a ztąd niektóre wody mineralne jak: Karlsbad, Ems, Obersalzbrunn), tran rybi, tudzież niektóre przetwory jodowe i zelazne. Straciły obecnie na wzięciu niektóre środki dawniejsze, jak związki rtęci i antymonu, chlorek baru i t. d.

Skrom, w języku łowieckim sadło lub tłustość zająca. Ztąd mówią o tłustym zającu, że skromny jepur.

Skrucha, wyraża stan duszy, którą żal za grzechy popełnione rozdziera i przenika najżywszą, pełną goryczy boleścią, a która gorąco pragnie pojednać się z Bogiem i odzyskać łaskę, której grzech ją pozbawił. Skrucha jest koniecznym warunkiem do dobrego przyjęcia sakramentu pokuty. Skrucha być powinna wewnętrzną, to jest mieścić się powinna w duszy i w głębi serca. „Na-