page0715

707

Smardz — Smet

żeberkowanym, blado żółto-cuym lab płowym, w całej swej długości do trzo-ns przyrosłym, o żeberkach okrągławych, różnie kątowato zbiegających się, i tworzących głębokie miejsca próżne. Trzon smardza jest obły, wewnątrz dęty, gładki i biały, a tylko przy podstawie cokolwiek pomarszczony. Cały grzyb dorasta 3—5 cali, z czego sam kapelusz prawie połowę zajmuje. Ma zapach słaby, lecz przyjemny, takiż smak, a treść jego jest biała albo szarawa, bardzo delikatna. Smardze znajdują sic także i po gruntach wapnistych, a najlepiej go szukać po ciepłym deszczu w iosennym, gdzie miejscami dość obficie się znajduje. Jada s»ę albo sam, albo też jako przyprawa do różnych potraw, zwłaszcza do mięsa lub jarzyn. Jest go wiele odmian, między któremi nie ma stałej granicy, prócz drugiego jeszcze gatunku smardza: Morchella delieiosa Fries, zwanego, również tak smacznego jak poprzedzający, a różniącego si* jedynie od niego jaśniejszą barwą i kapeluszem przyrosłym tylko w podstawie do trzona, a nie do połowy, jak to jest w smardzu zwyczajnym. F. Be..

Smatrnz, tak nazywano dawniej u nas budy, kramy kupieckie. Tego rodzaju smatruzy, zostały jako pamiątki w sukiennicach Krakowa, po Kazimierzu Wielkim.

Smażenie. Tak nazywamy robotę mającą na celu wytopienie przez działanie ognia, tłuszczów z tkanek zwierzęcych, albo też wystawienie na jego działanie w stosownych naczyniach rozmaitych maieryjałów pokarmowych, samych lub z dodatkiem tłuszczu, a to w celu zamienienia ich na potrawy. T. C.

Smeraka, smerek, zowie się w Gahcyi wschodniej św-erkow^Fe drzewo. Pomiędzy - góralami Hucułami, gdzie lasy są złożone z tego gatunku drzew, nie znają nazwy świerka, tylko smereki.    K. Wl. W.

Smerda, podług najdawniejszych pomników, na Rusi, wyraz ten oznaczał ludzi tej warstwy społeczności, po których śmierci, zawsze się należała część pewna, panującemu księciu. W. A. Maciejowski wywodzi źródłosłuw tego wyrazu od Sme?‘t (śmierć), i zdaje się być najbliższym prawdy. Smerdowie byłto stan w starożytnych wiekach w słowianszczyznie, a głównie na Rusi. wyższy od kmiecego, ale dola jego coraz się pogorszała. Warstwa ta, obejmowała właścicieli ziemskich, z których bogatsi przechodzili do rzędu Bojarów i drużyny książęcej. Ubożsi, po ścieśnieniu coraz większym ich praw i swobód, przeszli w stan chłopów, a sama nazwa, w ustawach prawnych zniknęła, zostawując tylko w wyrazie pogardliwe znaczenie.    K. Wl W.

Smerdys, mag (kapłan, uczony) perski, który po śmierci Kambizesa 522 r. przed nar. J. Chr., głosząc się bratem tego króla, zamordowanym z rozkazu tegoż Sinerdysem, tron sobie przywłaszczył. Jedna z żon jego poznała go jednak po uszach rozciętych za jakieś przewinienie i ta tajemnicę jego zdradziła, po czem siedmiu możnowładzców uknuwszy spisek zamordowało go. Następcą jego wybrany został Daryjusz, syn Histaspa.    F. H. L.

Smerek, Ob. Świerk.

Smerryn, jezioro w wielkiem księztwie Poznauskiem, powiecie Szubińskim położone.

Smet (Józef Jan), ksiądz belgijski, urodził się w Gand roku 1794, był professorem w tamccznem seminaryjum, wybiany z rodzinnego miasta na kongres narodowy, roku 1830 bronił energicznie niepodległości duchowieństwa, wstąpił później do zgromadzenia jezuitów, został następnie kanonikiem katedralnym w Gand, od r. 1835 jest członkiem akademii belgijskiej. Wydał po francuzku: Historyję Belgii, (1822, tomów 2), Mowę pogrzebową po papie-

45#