page0978

970

Sarnaki — Sarnickl

Anna Dorota zona Bartłomieja Piotrowicza, i Jadwiga zona Stanisława Marcin-kowieza, sprzedały przypadające na nich części w Sarnakach ojczymowi Kasprowi Miłoszewskiemu, co król Zygmunt August stwierdził. W dalszych czasach miasteczko to należało do Butlerów, potem do Ossolińskich, dziś zaś jest dziedzictwem Podczaskiego Bronisława. Kościół tutejszy parafijalny wystawiony został w roku 1430 przez Sarnackich, po zniszczeniu zaś pierwotnego odbudował teraźniejszy w roku 1816 Stanisław' hrabia Ossoliński. Miasteczko liczy ogólnej ludności 872 głów, ma domów 64, magistrat i 6 jarmarków' do roku.    F. M. S.

Sarnicki (Stanisław). Okoliczności jego życia, dwukrotna zmiana stanu, nareszcie różnorodne dzieła w przedmiotach religijnych, prawniczych, geograficznych, historycznych, a naw'et wojskowych, stały się przyczyną, że uczony biblijograf Janocki, znalazłszy w rękopismach biblijoteki Załuskich, w liście do Piotra Myszkowskiego biskupa dnia 15 Marca 1573 r. pisanym, doniesienie

0    śmierci Stanisława Sarnickiego, pierwszy nie wahał się stanowczo na dwóch rozdzielić, z których jeden miał być gorliwym kalwinem’ drugi ziemianinem

1    świeckim autorem. Poszli za nim Kazimierz Chromiński, J. L. Rychter, Józef Łukaszewicz i najnowsi wydawcy Rysu pism. polsłfiego (Poznań, 1866 r.). Według Janockiego i Chromińskiego, Stanisław' Sarnicki kalwin, urodził się w^r Krakowoskiem, około roku 1537, nauki odbywał najprzód w akademi krakowskiej, zkąd po wiadomej rozsypce studentów za panowania Zygmunta Augusta, wraz z inną młodzieżą udał się do Wittenbergu, gdzie słuchając wykładów Lutra i Melanchtona, przeszedł na wyznanie hehveckie. Za powrotem do kraju został ministrem w Niedźwiedziu, czynny na synodach róźnowierców, odznaczając się wymową i pismami, mianowany był superintendentem dystryktu krakowskiego, wreszcie umarł przy końcu 1573 r. Jemu współczesny miał być tegoż imienia i nazwiska katolik, szlachcic herbu Slepowron, z ziemi Ruskiej, urodzony około rolcu 1547, który nauki pobierał w Królewcu na koszcie Alberta księcia pruskiego, poczem służył wojskowo, następnie osiadłszy w Chełmskiem, był wojskim krasnostawskim, tam pisał dzieła wierszem i prozą i umarł przy końcu XVI wieku. Gdy atoli pomimo powyższych szczegółów, nie masz dotąd żadnego dobrego dowodu, aby jednocześnie było dwóch Sarnickich, przeciwnie, współczesny ksiądz Kasper Cichocki, a za nim Staro-wolski, Lubieniecki, Węgierski, Braun, Krauze, Niesiecki, Załuski, Wiszniewski, zgadzają się na tożsamość osoby, a co ważniejsza, własne tegoż dzieła potwierdzają; słusznie zatem poczytać można, iż był tylko jeden Sarnicki. Ten

' w^redług śladów' w jego dziełach znajdujących się, urodził się 1530 r. we wsi dziedzicznej Lipsku w ziemi Chełmskiej, gdzie pierwszy przeniósł się z Płockiego dziad jego Jakób, biegły w tatarskim języku i dla tego przez króla Jana Olbrachta w poselstwach do tego narodu używ^rany. Ojcem jego był Jan, matka Elżbieta z Gorzkowskich. Młody Stanisław' utrzymywany przez Alberta księcia pruskiego, pobierał nauki w akademii królewieckiej wraz z synami Andrzeja Górki, pod okiem teologa Jana Cosmio, który potem był kaznodzieją Zygmunta Augusta. Poczem z Leonardem Góreckim (ob.), z którym go ścisła łączyła przyjaźń, zwiedził znakomitsze Europy kraje. W czasie tej podróży miał przejść na wyznanie reformowane, prawdopodobniej jednak, zważając na otrzymaną opiekę księcia pruskiego, już poprzednio był ewangelikiem. Za powrotem do kraju przyjechawszy z Genewy jako uczeń Kalwina ( Warąoc/ri, Apologia 1605 r., str. 155J, przy wielkich z natury zdolnościach oddał się cały