scandjvutmp13e01

278

Ibosi są najuiedołężuiejsi, i charakteru nader bojażliwego, nikczemnego; tak przykrzą sobie życie, przez pewną właściwą sobie me-lanckoliją, że na najmniejsze przeciwieństwa lub doświadczone trudności, zabijają się. Przeciwnie Murzyni zwani Koromantyn. z królestwa Juida, są dumni, dzicy i burzliwi.

Najwięcej i najlepszych niewolników dostają na złotych pobrze-żach. Kupują przez zamianę, dając za nich żelazo w sztabach, gorzałkę, tytuń, proch, fuzyje, szable, różne narzędzia, sprzęty, i t. d. jako to: noże, siekiery, piłki, gwoździe i t. p., a szczególniej wełniane, paskowate, pstre tkauiny; wielce także lubią Murzyni karton czerwono farbowany, chustki i t. p. W Kongo ojciec sprzedaje swe dzieci na żądanie Europejczyków, za parę sznurków korali lub za kilka butelek gorzałki. W niektórych okolicach przyjmują Murzyni zamiast monety, pewny gatunek muszli zwanych cauris, a które znajdują się na wyspach maldywskich; na innych pobrzeżach dają w zamian sztuki pewnej ze słomy tkaniny, na stopę szerokie a na półtory długie. Czterdzieści takich kawałków czynią jednę sztukę (oko?), kosztują zwykle jeden pistol; wszystkie te towary oceniają się na sztuki lub pistole. Jeden Murzyn kosztował trzydzieści sześć do trzydziestu ośmiu sztuk, czyli do 400 franków, licząc w to podarunki i cło które w zwyczaju są na pobrzeżach, tudzież opłaty których domagają się królowie, faktorzy niewolników, kantory europejskie i t. d. W ostatnich czasach, doskonały Murzyn, pięć stóp i pięć cali wysoki, kosztował na brzegach Gwinei, najmniej 000 franków; młode kobiety płacą się, w Axim 400 franków. Niegdyś w Mozambiku, dostawano za jednego pięknego psa dwóch lub trzech Murzynów. Liczą najmniej 60,000 wywożonych corocznie przez Europejczyków, z pobrzeżów afrykańskich niewolników, a co kosztowało Europę około dwudziestu i czterech milijon. franków. Czasami w yprowadzano ich nierównie więcćj, i tak 1768 r. wyprowadzono z Afryki 104,100 niewolników, których sami Anglicy zabrali najmniej połowę na swoje wyspy, lub dla odprzedania z zyskiem innym ludom, tych którzy dla nich byli mniej zdatni. Roku 1786 zabrał ich handel 100,000, bo wojna amerykańska zuacznie ich tam liczbę zmniejszyła; sami Angli-