scandjvutmp17e01

342

Takie charaktery spostrzegamy, mnićj więcej, w mieszkańcach dolin, wąwozów między górami, pobrzeźów jezior, osłonionych górami równin, a w końcu wszystkich miejsc niskich, wiele wód mających. I.ubo Hollandyja, Flandryja, Niderlandy, Szampanija wydały wielu sławnych ludzi, jednakże mieszkańcy ich uchodzą, w ogólności, za mniej dowcipnych od ludzi innych krajów. Szwajcarowie zamieszkali w dolinach wiele się różnią od swych współbraci górali, co do czynności, zręczności I dowcipu. Uważali dawni Grecy, ze Beotowie byli ociężali, wielcy żarłocy, i prawie obrani z rozsądku, albowiem żyli w gęstem, ciężkićm, zawsze mglistćm powietrzu, kiedy Ateńczycy przeciwnie byli dowcipni, żywi, lekcy, zdolni i umiejętni, bo żyli na suchym, skalistym gruncie i czystćm oddychali powietrzem. Gaskoriczykom nie brakuje, w ogólności, dowcipu i zręczności, a ich kraj dosyć jest suchy i ciepły. Auwer-nijacy, równie jak Sabaudczycy, są nader czynni, a przeciwnie mieszkańcy żyznćj Limanii, Meny, Tureuii i Berry, są spokojniejsi, więcej cichy spoczynek lubiący. Toż tamo powiedzićć można o Me-dyjolańczykach przyrównanych do Pijemontczyków.

Kiedy z gorącem łączy się wilgoć, w lakiem powietrzu żyjący ludzie bywają tak miękcy i wątli, iż najmniejsze poruszenie wielce ich utrudza; ciężarem jest dla nich praca, a gnuśna nieczynność roskoszą; takiemi są mieszkańcy Indyj, pobrzeźów Koromandelu, B engalu, Awy, osadnicy wysp amerykańskich, tudzież Europejczycy osiedli w nowćj Hiszpanii, w Peru, Gujanie, i t. d. Nic nie zrówna wielkiej otrętwiałości tych ludzi; nieprzerwaną nieczynność p oczytują oni za największą szczęśliwość; całe ich życie schodzi na rozmyślaniu; i gdyby ich umysłu nie obarczał zbyt wilgotny upał, przez swe długie rozmyślania mogliby odkryć wiele prawd roz urnowych. Tym to sposobem braminowie jndyjscy przyszli do poznania wielu wiadomości wymagającycch głębokiego zastanowienia.

Własności powietrza odpowiadają zawsze własnościom ziemi: dla tego w miejscach suchych, wyniosłych pospolicie bywa powietrze w ruchu, wieją wiatry; przeciwnie nad zapadłem i nizinami powietrze jest ciężkie, stojące.