scandjvutmp18001

344

uabrzmiałe, wiszą jak podgarla u bydląt. Kretyni zwykle bywają bardzo śniadzi, brunatni, a przy tein jednak blondyni lub po największej części wybladli, wyciekli, bardzo miękkiej koustytucyi; takich bywa więcćj kobiet niź mężczyzn. Ręce ich bywają obwisłe, opadłe, skóra na ciele bardzo miękka, wolna, twarz bez żadnego wyrazu, odrażająca, spojrzenie głupie; nie mogą oni sami stać, ani mówić, i cale życie tylko siedzą w kuczki albo tćż leżą. Trzeba ich doglądać, karmić, ubierać; ledwo tyle mają pojęcia co by-. dlęta. Wiele ich bywa w wąwozach Walezyjskich, gdzie ich szanują jako dobrych, miłych niebu chrześcijan: pożyteczna to jest opinija dla tych biedaków. Bywają nader lubieżni i obżarci. Według postrzeżeń Malacarna, mózg ich jest osiadły, mały, awmóżdż-ku mało widać zwojów. Choroba ta nie przechodzi z rodziców na potomstwo, ale z urodzenia bywają do niej osoby usposobione.

Ponieważ kretyni zdarzają się we wszystkich wąwozach między wielkiemi górami, jako to w Alpach, Pirenejach, w Kaukazie, w Karpatach, górach Uralskich, Tybetańskich, w Butanie a nawet w górach na Sumatrze , w Kordylijerach i Andach, jak to uważał Barton w Ameryce, nie można więc upatrywać ani w samej wodzie, ani też w gruntach przyczyny tćj choroby. To cośmy powiedzieli o osobliwych własnościach powietrza między wysokiemi górami, zdaje się dość jasno tłómaczyć źródło tćj choroby, działa ono na wszystkich mieszkańców owych dolin umiej więcćj wyrażuie, stosownie do osobistej każdego koustytucyi: dla tego osoby temperamentu wilgotnego, miękkiego, jaki mają zwykle dzieci i kobiety, bardzićj podlegają chorobom wola i kretynizmu, niż inni ludzie.

Anatomiści, co najlepiej zastanawiali się nad lakierni ludźmi, spostrzegali że czaszka ich kończy się zwykle spiczasto, podobnie jak u niektórych glupowatych bonzów japońskich: bywa ona z tyłu spłaszczona; lainboidalne szwy kości skroniowych są szerokie; podarte dziury przy wyrostku czaszki, około wstawy kostnej tyłu głowy są prawie zatkane, co ściska pary nerwów gnyko-językowych i przysadkę Willisa. Wstawy boczne błony mózgowćj okazują się obszerniejsze niż u innych osób: namiot móżdżkowy jest grubszy, a stąd móżdżek bardziej ścieśniony niż u ludzi zdrowćj budowy, a co pewno szkodzić musi jego działaniom. A przecież kretyni pokazują