scandjvutmpe801

223

gdzie miała kolor cielisty; ręce i nogi wcale były gładkie, gołe. Zwierzę to, mówi Allamand, nie miało bynajmniej złośliwej miny, i nie pokazywało upodobania do surowego mięsa. Wszelkie jego poruszenia były dosyć powolne; bawiło się kołdrą która mu służyła za posłanie; zwykłą jego postaw ą było siedzieć, z podniesionemi do góry udami i kolanami (w kuczki,); kiedy wstało nogi jego zawsze były w kolanach na pół zgięte, i zawsze się chwiało; wyłaziło na drzewa bardzo zręcznie. Nie spostrzegano na niem regularnej słabości, wprawdzie była to jeszcze młoda samica.

Drugi gatunek. Chimpanse czyli orangutan czarny, zoko, podług Buftoua (1). —Jest to sitnia troglodytes Liuneusza (2), pon-go Audeberta (3), ten sam gatunek który rozbierał anatomicznie Tyson i który bardzo niedokładnie odrysowali Tulpiusz i Scotin. Nazywano go także bani, smitten, pigmejczyk, guimpeze, ęttojas-morus lub ęuino morrus, anzoko; Portugalczycy nazwali go selra-go czyli dzik, a Anglicy dali mu imię the tnan of the icoods (człowiek leśny); Tulpiusz nazwał go satyrem indyjskim i t. d.

Małpa ta znajduje się tylko w Afryce, mianowicie w Kongo, w Angola i na zachodnich pobrzeźach tej części świata. Buffon chował ją u siebie żywą. Ręce jej krótsze są nil u poprzedzającego gatunku, głowa mocniej przypłaszczona, gdyż czoło jej nie zdaje się podnosić wyzćj nad brwi; pysk ma dosyć przedłużony; uszy bardzo wielkie, usta szerokie a ciało okryte długim, tęgim, czarniawym włosem. Znaleziono w niej jeduo zebro lędźwiowe więcej niz u człowieka i poprzedniej małpy.

Do tego gatunku odnoszą się prawie wszystkie historyje opowiadane o orangutanach, a jednakie zdaje się nam, ze on mniej jest pojętny a dzikszy od rudego orangutana. Od dawua jul znano czarne orangutany, sądzimy bow iem ze to o nim jest mow a w przytoczonej wylej historyi sławnego Periplusa Hannona, a Camper domyśla się, le jul Galien mógł rozbierać anatomicznie te zwierzęta.

(1J Wydanie Sonniniego, t. XXXV, str. 79. Poprzedzająca i dwie naatępne dolą-czone tu figury otlrysowane zoitały z natury.

(2)    Syst. nad. ctlit. XIV, gen. II. sp. 34.

(3)    Uist. des singes, fam. I, sect. I, fig. t.

♦