021

21

Rozdział 2. ♦ Charakterystyka bezprzewodowych mediów transmisyjnych

Usable Freąuency) jest to największa częstotliwość, przy której można uzyskać łączność pomiędzy dwoma punktami, fale o częstotliwościach większych od MUF nie są bowiem odbijane przez jonosferę. Z kolei najmniejsza częstotliwość użytkowa (LUF, ang. Lowest Usable Freąuency) jest najniższą częstotliwością, która, z uwagi na wzrost tłumienia wraz ze wzrostem długości fali, może być użyta do zapewnienia transmisji na daną odległość. Tak więc zakres użytecznych częstotliwości fal krótkich ograniczony jest od dołu przez wartość LUF, od góry zaś przez MUF.

Dla częstotliwości większych od MUF nawet znaczne zwiększenie mocy nadajnika nie powoduje nawiązania łączności, podczas gdy dla częstotliwości bliskich LUF wzrost tłumienia można zrekompensować zwiększeniem mocy nadajnika. Nadmierne zbliżanie się do MUF nie jest jednak wskazane, gdyż w razie nagłego, chwilowego zmniejszenia tej wartości może nastąpić zanik całkowity.

Jako optymalną częstotliwość roboczą (FOT, fr. Freąuence Optimum de Trafie) przyjmuje się FOT=0,85xMUF.

Komunikację na falach krótkich utrudniają zmiany warunków propagacyjnych jonos-fery, wpływające z kolei na wartości LUF i MUF. Wartości te zmieniają się w zależności od pory roku, pory doby oraz fazy 11-letniego cyklu aktywności słonecznej. Przeciętnie wpływ tych czynników objawia się następująco:

♦    wartości MUF są większe w dzień niż w nocy,

♦    wartości MUF w nocy są większe latem niż zimą,

♦    wartości MUF w dzień są większe zimą niż latem dla obszaru F₂, dla pozostałych zaś obszarów - przeciwnie,

♦    wartości MUF są większe w okresach silnej aktywności słonecznej,

♦    wartości LUF na trasach krótkich wykazują maksimum w godzinach popołudniowych i spadają poza zakres fal krótkich w nocy, natomiast na trasach długich mają przebieg nieregularny.

Przy propagacji fal krótkich występująjeszcze inne zjawiska:

♦    strefy milczenia, znajdujące się między najdalszym punktem zasięgu fali powierzchniowej a najbliższym punktem zasięgu fali jonosferycznej,

♦    odbicia od warstw sporadycznych, szczególnie E_s, powodujące podwyższenie wartości MUF, zwłaszcza w nocy,

♦    propagacja pozaortodromowa, polegająca na rozchodzeniu się fal poza płaszczyzną wielkiego koła Ziemi, spowodowana nachyleniem jonosfery lub odbiciem od terenu nachylonego,

♦    zaburzenia jonosferyczne, tzw. burze jonosferyczne, powodujące pogorszenie warunków łączności krótkofalowej,

♦    zanik powszechny, polegający na nagłym wzroście absorpcji i zaniku odbioru fal krótkich na całej półkuli oświetlonej przez Słońce,