0254

pomagać, gdyż nosiłem od niej wiadomości ustne lub kartki do jej męża ona zaś w zamian załatwiała mi na mieście ekspedycję korespondencji między mną a żoną, dzięki czemu unikaliśmy więziennej cenzury.

Przywilejem mojej pracy w kancelarii był dodatkowy funt chleba dziennie, a także sposobność uzyskania tej lub innej wiadomości ze świata zewnętrznego. Dobrym informatorem okazała się moja koleżanka, a także zwykle więźniowie, z którymi siedziałem w tej samej celi i którzy zostali zwolnieni. Trzeba im przyznać, że zawsze dotrzymywali obietnicy i po wyjściu z więzienia przynajmniej raz jeden przychodzili w odwiedziny, zwykle też przynosząc cośkolwiek z pożywienia. Wydaje mi się, że było to bardzo wiele, jeśli wziąć pod uwagę okoliczność, że niejeden z nich nieraz dostawał się do więzienia po raz drugi i więcej.

W więzieniu irkuckim siedział również i admirał Kołczak. Powoli zebrałem wiarygodne wiadomości o końcu jego epopei.

Gdy mieliśmy nasze kłopoty z żoną w Barabinsku, na stacji stało wiele rozmaitych pociągów, lecz zwracały powszechną uwagę dwa pociągi. Jeden, składający się z wagonów towarowych, eskortowany przez specjalną straż, załadowany złotem państwowym, drugi, który szedł zaraz za towarowym, składający się z wagonów osobowych i salonowego. W tym pociągu jechał na wschód Kołczak ze swoim najbliższym sztabem. Następnie szedł jeszcze jeden pociąg towarowy z przybocznym batalionem Kołczaka, składających się z 800 doskonale uzbrojonych i wyekwipowanych ludzi.

Gdy się rozpoczęła ogólna ewakuacja na wschód, pierwsi podnieśli się Czesi²⁶, którzy z łatwością dotarli do Irkucka, wywożąc ze sobą ogromną ilość zagarniętego inwentarza. W położeniu bezpiecznym znalazł się również szef Misji Francuskiej ze swoim sztabem generał Mangin.

Gdy pociągi admirała Kołczaka znalazły się niedaleko od Irkucka, wielu z najbliższego otoczenia admirała doradzało mu, ażeby opuścić pociągi i razem z konwojem skierować się na

²⁶ Chodzi o Czechosłowacki Korpus w Rosji, formację utworzoną na początku I wojny światowej z jeńców armii austriacko-węgierskiej. Dowództwo Korpusu w porozumieniu z misjami państw ententy spowodowało w 1918 r. wystąpienie zbrojne przeciwko Armii Czerwonej i latem tego roku Korpus opanował miasta wzdłuż kolei transsyberyjskiej.

246