069

Pr. zbiór (><1 rrd. pi>Z.dr.hib.J. K. PiolK>wrtKgi> *IV stawy    Vimm 200S. ISKN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

szczura, formaldehyd dostaje się do tylnej części małżowin jamy nosowej i kontaktuje się bezpośrednio z powierzchnia dróg oddechowych, a następnie rozpuszcza się w wodzie śluzu. Ponieważ formaldehyd i jego metabolity są reaktywne, zostają one tam zatrzymane w postaci depozytu. Przy odpowiednio wysokim stężeniu formaldehyd działa cytotoksyezjiic. reaguje / DNA tworząc addukty. co może indukować powstanie nowotworów.

Losy gazu niereaktywnego rozpuszczalnego w wodzie

Gazy rozpuszczalne w wodzie szybko rozpuszczają się w warstwie śluzu pokrywającego jamę nosową, a część cząsteczek gazu może przenikać do krwi kapilarnej.

W czasie wdechu pary dyfundują łatwo, zgodnie z gradientem stężeń, z dróg oddechowych do śluzu i krwi kapilarnej. W czasie wydechu stężenie gazu w warstwie śluzu jest wyższe niż w drogach oddechowych, a stężenie gazu wracającego z płuc jest bardzo małe. W tym przypadku dyfuzja gazu zachodzi w kierunku odw rotnym, czyli ze śluzu i krwi do dróg oddechowych, a gaz (lub para) są wydychane na zewnątrz ustroju

Przykładem takich związków jest etanol i metanol Badania eksperymentalne i opracowane modele matematyczne wykazały, że w czasie wdechu związki te zostają w całości wypłukane z dróg oddechowych, natomiast w czasie wydechu do 30% par alkoholi ulega desorpcji i wydaleniu. To zjawisko jest typowym przykładem efektu ochronnego nosa w selekcji potencjalnie toksycznych związków. Metanol i etanol reprezentują hydroliInc. meieaktywne pary absorbowane w wyższych paniach dróg oddechowych i przenoszone do innych narządów, gdzie działają toksycznie.

Niektóre z hydrofitowych i nicrcaktywnych par (np. niektóre dwu-zasadowc estry organiczne) działają miejscowo toksycznie w jamie nosa. Nabłonek węchowy w jamie nosa składa się z wielu komórek różnego typu. Komórki podpórkowe zawierają wysokie stężenie karboksylocsterazy, enzymu zdolnego do hydrohzowania dwuzasadowych estrów do wysokotoksycznych kwasów. W ten sposób udało się wyjaśnić mechanizm toksycznego działania takich związków.

Losy gazu reaktywnego nierozpuszczalnego w wodzie

Dobrym przykładem takiego gazu jest ozon Jest to toksyczny gaz drażniący, powstający między innymi w wyniku reakcji chemicznej pomiędzy tlenem atmosferycznym i spalinami samochodowymi. Ponieważ jest to gaz reaktywny. ok. 50% wdychanego ozonu zostaje zatrzymana przez rozległą zewnętrzną powierzchnię jamy nosowej w czasie wdechu, uszkadzając w tym miejscu tkankę. W wyższych partiach dróg oddechowych stężenie ozonu w tkance nabłonkowej jest małe, gdyż ozon jako gaz reaktywny wiąże się ze składnikami śluzu. Tylko niewiele cząsteczek ozonu ulega wchłonięciu do tkanki nabłonkowej Gdy ozon przechodzi do dalszych partii dróg oddechowych i wiąże się

3.3. WCHl ANI ANIE W DROGACH ODOECIIOWYCH