10065 BMP

cy. Nawet jeśli komunikowanie przybiera formę monologu, nigdy nie jest do końca czystym komunikowaniem jednokierunkowym, bowiem druga strona manifestuje swoje emocje i myśli, np. irytację, znudzenie, złość, fascynację etc., za pomocą sygnałów niewerbalnych.

Zawartość komunikowania interpersonalnego analizuje się na trzech poziomach: fatycznym, instrumentalnym i afektywnym¹². Poziom faty-czny sprowadza się do swobodnej rozmowy prowadzonej z reguły na nieistotne tematy przez osoby słabo się znające i nie mające intencji wywierania jakiegokolwiek wpływu. Poziom instrumentalny komunikowania cechuje zainteresowanie uczestników procesu osiągnięciem porozumienia w określonej sprawie, nawet wówczas, gdy ich poglądy i postawy różnią się zasadniczo. Intencją jednej ze stron bądź obu jest modyfikacja zachowań lub postaw interlokutora. Poziom afektywny wymaga od uczestników procesu komunikowania głębszej znajomości, a nawet zażyłości stosunków. Ma on miejsce wówczas, gdy strony komunikujące się uzewnętrzniają swoje emocje, postawy, wartości i są głęboko zaangażowane w proces komunikowania. Ich celem jest wzajemne poznanie się i zrozumienie.

W komunikowaniu interpersonalnym występuje specyficzna, charakterystyczna dla tego sposobu porozumiewania, sieć kanałów komunikacyjnych. Mogą one mieć charakter nieformalny bądź formalny. Kanały nieformalne pojawiają się w przypadku kontaktów prywatnych i nieformalnych, w których uczestniczą osoby o tej samej, równorzędnej pozycji. Ich komunikowanie ma charakter symetryczny i dotyczy partnerów, członków rodziny, grupy rówieśniczej, przyjacielskiej etc. Styczności są luźne i niezobowiązujące. Kanały formalne są typowe dla wszelkich struktur formalnych i instytucjonalnych, w których uczestnikom procesów komunikowania przypisane są określone role, np. szefa, przełożonego, podwładnego. Komunikowanie takie jest asymetryczne. Styczności osób komunikujących się są oficjalne, np. spotkania, zebrania, narady, posiedzenia etc. Należy jednak podkreślić, że ci sami ludzie, w różnych sytuacjach, mogą wykorzystywać różne kanały komunikacyjne, np. w stosunkach pracy — formalne, a poza nimi — nieformalne.

Przebieg procesów' na poziomie interpersonalnym jest determinowany w znacznie większym stopniu niż inne sposoby komunikowania przez kontekst komunikacyjny. Poprawia on komfort lub powoduje

¹² K. Balawajder, Komunikacja, konflikty, negocjacje w organizacji, Katowice 1998, s. 19.

KOMUNIKOWANIE JAKO PROCES 21