134

f /<r<f

Rys. 36.

zestaw łyżek (rys. 36.) dla osób niesprawnych ruchowo. Przystępując do nauki, warto się w taką odpowiednią łyżkę zaopatrzyć. Samodzielnego jedzenia łyżką uczymy, stosując metodę fizycznego podpowiadania i jednocześnie kojarzenia wstecznego. W metodzie tej „naprowadzamy” dziecko na pożądaną działalność, porusząjąc jego kończynami tak, aby wykonywało tę czynność, której chcemy je nauczyć. Podczas nauki jedzenia łyżką bardzo istotny jest chwyt ręki dziecka przez nauczyciela (zob. rys. 37.). Chwyt ten umożliwia pełną stabilizację ręki dziecka i łatwość prowadzenia poszczególnych sekwencji ruchowych. Kierując ręką dziecka, pozwalamy mu odczuć, poprzez ruchy swojego ciała, jak powinno wyglądać wkładanie łyżki do buzi. Opanowanie za jednym razem całej operacji jedzenia wydaje się zadaniem zbyt trudnym. Zatem czynność jedzenia możemy podzielić na etapy. Podaję kolejność według sekwencji uczenia się:

Wyjmij łyżkę z ust.

Zbierz pokarm i przełknij.

Włóż łyżkę do ust.

Otwórz usta.

Nabierz pokarm.

Opuść łyżkę do talerza.

Gdybyśmy uczyli dziecko samodzielnego jedzenia metodą „od początku”, pierwszymi etapem nauki byłoby chwytanie łyżki, co sprawiłoby, że wzmocnienie w postaci jedzenia byłoby zbyt odległe. Stosując metodę „od końca”, będziemy początkowo pomagać dziecku, aż do momentu, gdy pokarm znajdzie się w ustach. Dziecko, chcąc go znowu otrzymać, będzie musiało zdobyć się na pewną aktywność i samo wyjmie łyżkę z buzi. W następnym etapie, gdy łyżka zbliży się do ust, przestajemy dziecku pomagać i będzie ono musiało samo zakończyć czynność jedzenia, po czym nastąpi znana i wyuczona już czynność: przełykanie porcji oraz delektowanie się nią (czynnik wzmacniający). Często najtrudniejszym etapem nauki jest opuszczanie pustej łyżki po wyjęciu jej z buzi. Dzieje