16

doświadczalnie. Wpływ błędów systematycznych na wynik pomiaru daje się wyeliminować przez specjalne podejście do pomiaru, lub też przez określenie wartości błędów za pomocą doświadczenia i uwzględnienia tych wartości w trakcie matematycznego opracowywania wyniku

Przykłady błędów systematycznych:

- błędy przy wykonywaniu wzorców polegające na nieprawidłowym wywzorcowaniu, błędy mierników wskutek nieprawidłowego wykonania podziałki,

błędy spowodowane zmianą warunków pomiaru ,(np. wpływem zmian temperatury).

Ilość czynników wywołujących błąd systematyczny jest niewielka. Czynniki te dają się zlokalizować (określić, przez co możemy je eliminować).

Istnieje możliwość usunięcia błędu systematycznego z wyników pomiaru przy pomocy odpowiednich poprawek, które można wyznaczyć teoretycznie lub doświadczalnie.

Jeśli przy powtarzaniu doświadczenia pomiarowego układ warunków fizycznych doświadczenia odtwarzamy używając takich samych wg naszej wiedzy, lecz fizycznie innych środków (np. innego egzemplarza przyrządu) 'ub mierzymy innym -- wg naszej wiedzy równoważnym sposobem, to w wynikach pomiaru mogą się ujawnić błędy systematyczne. Stosowanie równoważnych środków ma na cele ujawnienie naszej mewiedzy o czynnikach i dostarcza danych co do wpływu tych czynników na wynik pomiaru. W ten sposób ujawnia się rozbieżność między przyjętymi przez założeniami co do zachowania się np. narzędzi pomiarowych, a w rzeczywistym ich zachowaniu się.

Powtórzenie doświadczenia pomiarowego w celu ujawnienia błędu systematycznego jest zawsze sprawdzeniem przypuszczenia, że dany czynnik doświadczenia (warunki fizyczne, miejsce pomiaru itp.) wpływa na wynik tj. sprawia, że wynik jest inny niż powinien być. Wyniki powtórzonego doświadczenia potwierdzają lub sugerują odrzucenie przypuszczenia.

16