69

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009

ISBN 978-83-61408-68-0.0 by WAiP 2009

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009

ISBN 978-83-61408-68-0.0 by WAiP 2009

Spis treści    Notatki

Metodologia nauk w nurcie badawczym 139

badacz ma pełną inicjatywę w prowadzonej rozmowie, kierując się w niej jedynie celem badawczym. Inne formy wywiadu to jawny, ukryty, nieformalny, indywidualny, zbiorowy, mający charakter prezentacji, tzw. interview, itp. Ta metoda będzie przydatna w doborze kandydatów do pracy oraz pozyskiwaniu danych o pracy w zawodach wyjątkowych, kojarzonych z ich indywidualnym charakterem, np. aktor, pisarz itp., a także nauczyciel. Wywiad jest cenną metodą badawczą dla procesu pracy, bowiem pozwala pozyskać informacje od jej uczestników o przebiegu pracy, o ich zadowoleniu, współpracy z pracownikami i przełożonymi oraz poznać oczekiwania itp.

4.5.1.3.    Zbieranie opinii techniką ankiety m.in. za pomocą wywiadu pisemnego jest niesamodzielną techniką gromadzenia informacji, bowiem kierowaną do respondenta lub grupy respondentów, którzy wypełniając specjalny arkusz, nazywany przez znaczną część metodologów kwestionariuszem ankiety (Pilch, 1995), dostarczają badaczowi oczekiwanych przez niego informacji. Ankiety mogą mieć różnorodny charakter, tj. być imienne (jawne), anonimowe (ukryte), służące do badania opinii publicznej, środowiskowe itp.

Pytania ankiety powinny być proste, jasne, zrozumiałe, niewymagające długiego zastanowienia. Budujemy je za pomocą pytań „Czy?”, „Która?”, „Gdzie?”, „Kto?", „Jakie?”. Odpowiedzi określane mianem kafeterii (Pilch, 1995) umożliwiają wybór jednej lub kilku z podanych propozycji. Takie pytania to pytania zamknięte, a zebrane wyniki pozwalają na ich precyzyjną ilościową ocenę.

Druga grupa pytań rozpoczyna się od słów: „Co sądzisz ?", „W jakim celu?”, „Uzasadnij?", „Co myślisz?" itp. i ma charakter pytań otwartych, które dają respondentowi całkowitą swobodę wypowiedzi. Ich interpretacja jest trudna, gdyż wymaga opracowania kryteriów oceny zebranego materiału, które będą podstawą wnioskowania przez badacza.

Pozyskane techniką ankiety opinie są cenną informacją w badaniu pracy, ponieważ umożliwiają poznanie nastrojów pracowników, ich oczekiwań, a także dostarczają danych o możliwości rekonstrukcji procesu pracy.

4.5.1.4.    Badanie wytworów pracy i dokumentów jest metodą badawczą służącą do gromadzenia wstępnych, opisowych, a także ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku społecznym, jakim może być wytwór pracy i jego ocena. Jest także techniką poznawania biografii jednostek i opinii wyrażonych w dokumentach. Dokument traktowany jest jako dowód istnienia określonych faktów i wydarzeń oraz pisemne ich świadectwo. Dokumentami mogą być: rękopisy, archiwalia, druki, publikacje, dokumenty personalne, świadectwa, opinie, notatki, protokoły, sprawozdania urzędowe, listy, pamiętniki itp. (Nowacki, 1974).

140    Rozdział 4. Metody badania pracy w interdyscyplinarnym układzie

Szczególny rodzaj dokumentów stanowią wytwory pracy. Mogą nimi być prace plastyczne uczniów (rysunki, modele prac ręcznych w formie figur, brył itp.), a także wypracowania uczniowskie, eseje, projekty itp. oraz prace wykonane w czasie zajęć praktycznych w warsztatach czy w procesie pracy. Wytworzone produkty oceniane według normy uwzględniają ich jakość wyrażoną estetyką, czasem wykonania, a także ilością zużytych materiałów w procesie pracy. Ocena wytworów pracy stanowi źródło wiedzy o umiejętnościach uczniów, a w dalszej perspektywie pracowników, jeśli ocena dotyczy wytworów powstałych w symulacyjnej lub rzeczywistej pracy zawodowej.

4.5.1.5. Testy pedagogiczne (diagnozowanie poziomu umiejętności i wiadomości wg Nowackiego) są metodą badań pedagogicznych, która dostarcza wiedzy o poziomie osiągnięć badanych. W odniesieniu do uczniów określane są mianem testów osiągnięć szkolnych. Skonstruowane „wg jasno określonych i dających się doświadczalnie potwierdzić reguł” (Niemierko, 1975, s. 10) stanowią:

„zbiory zadań, dostosowanych do określonych treści nauczania w taki sposób, by na podstawie wyniku testowania można było ustalić, w jakim stopniu treść ta jest opanowana przez ucznia, oraz przeznaczonym do rozwiązania w toku jego zajęcia szkolnego” (Niemierko, 1975, s. 9).

Rozumiany w ten sposób test służy właśnie do diagnozy wiadomości i umiejętności intelektualnych (tab. 18) ucznia i stanowi podstawę oceny jego osiągnięć szkolnych.

Drugą formą jest test praktyczny, który służy do diagnozowania umiejętności praktycznych. Może przybierać różne formy od próby pracy do wysokiej symulacji (tab. 20).