ABC !

74

Zwierzęta domowe są człowiekowi bardzo użyteczne; koń ludzi wozi. nosi na grzbiecie i ciągnie ciężary, wól orze ziemię i daje mięso, krowa mięso i mleko, ba rany i owce liodują się dla wełny i mięsa. Świnie i kozy dla mięsa. Pies strzeże domu i trzody, a kot chwyta myszy i szczury.

Ptakami domowetni nazywają się indyki, koguty, kury, gęsi, knczki i gołębie.

W naszym kraju żyją drapieżne zwierzęta, a głównie: niedźwiedzie, wilki, rysie, lisy, żbiki, borsuki, kuny i tchórze, żywiące się mięsem innych zwierząt Dzikiemi także, ale nie drapicżnemi nazywamy: jelenie, sarny, daniele, zające i wiewiórki. Kozice i świstaki mieszkają w Tatrach na najnicdostępniejszych górach. Wydra mieszka nad rzeką i żyje rybami.

Zpomiędzy dzikich ptaków, drapicżnemi nazywają się orły, sokoły, kanie, jastrzębie, krogulcc, puhaczo i sowy. Do dzikich ptaków należ* także: kruki, gawrony, wrony, kawki, sroki, żółny, dzięcioły, orzechówki i sojki. Małe ptaszyny zowią się żpiewającemi, a za takie uważamy: sio-wiki, skowronki, kosy. szpaki, pile. szczygły, czyże, sikory, makolągwy, i bardzo wiele innych.

XI. Zwierząt I ptaków głosy.

Koń rty, wól ryczy, osiel wrzeszczy, Świnia chrząka. prosię kwiczy, kosy i owce beczą. Pies szczeka, kot miauczy, niedźwiedź mruczy, wilk wyje, lis skomli, mysz piszczy.

Kogut pieje, kura gdacze, indyk bełkocze, gęś gęga, kaczka kwacze, gołąb grucha, kukułka kuka, słowik śpiewa, wróble świergoczą, wrona kruczo, sroka skrzeczy. Puhacz huka, jaskółka ćwierka.

Wat syczy, żaba rechocze, bąk buczy, trzmiel brzmi, muchy brzęczą.

XII. Nazwy rozmaitych barw czyli kolorów.

Czy woda ma jaki kolor? — Niema żadnego. — Dobrze, ale powiedz mi, jakiej barwy jest cukier, albo śnieg? — białej.— A sadze.'' czarnej. Dobrze. — Jaki ma kolor pomarańcza?— pomarańczowy.— A cytryna? żółty. — Trawa? — zielony. — Bławatek? nic-