Fitopatologia leśna (30)

rie fitopatogeniczne rodzajów: Acidovorax, Ralstonia, Burkholderia i Xylophilus. W klasie Gamma są 3 rzędy bakterii wywołujących choroby roślin: Pseudomona-dales z rodzajami Pseudomonas i Rluzobacter, Xanthomonadales z rodzajami Xanthomonas i A'ylella oraz Enterobacteriales z rodzajami: Erwirtia, Pantoea, En-terobacter, Pectobacterium, Serratia i Brenneria.

W typie Firmicutes znalazła się klasa Mollicutes z rzędami Entomoplasmata-les, w którym jest rodzaj Spiroplasma oraz Acholeplasmatales z rodzajem kandydackim Phytoplasma, a także klasy: Bacilli z rodzajem Bacillus i Clostridia z rodzajem Clostridium.

W typie Actinobactcria, klasie Actinobacteria, w rzędzie Actinomycetales wyróżniono podrzędy: Actinomycineae z rodzajem Actinomyces, Micrococcineae z rodzajami: Clavibacter, Curtobacterium, Arthrobacter i Rathayibacter oraz Streptomycineae z rodzajem Słreptomyces i Corynebacterineae z rodzajami /f/io-dococcus i Nocardia.

Ponadto dla celów identyfikacji bakterii i diagnostyki bakteriologicznej opracowano klucz przedstawiony w podręczniku „Bergey’s Manuał of Deter-minative Bacteriology”, w którego ostatnim, IX wydaniu (Holt i in., 1994), wszystkie bakterie ujęto w 4 kategorie, podzielone następnie na grupy (w sumie 35), w których wydzielono rodzaje i gatunki. W kategorii I znalazły się gra-mujemne bakterie właściwe, w II - gramdodatnie bakterie właściwe, w III -bakterie pozbawione ściany komórkowej, a w kategorii IV - archebakterie. Bakterie fitopatogeniczne występują w 23 rodzajach, m.in. rodzaje: Agrobacte-rium, Pseudomonas, Xanthomonas i A'ylella zostały zaklasyfikowane do grupy 4 (kat. I), Erwinia - do 5 (kat. I), Bacillus - do 18 (kat. II), Clavibacter i Curtobacterium do grupy 20 (kat. II), a rodzaj Streptomyces do grupy 25 (kat. II). Organizmy mikoplazmatyczne (do których zalicza się fitoplazmy) oraz spiro-plazmy zaklasyfikowano do grupy 30 (kat. III). Podane nazewnictwo fitopato-genicznych bakterii opublikowano w 1996 roku w Review of Plant Pathology (Young i in., 1996).

3.    Mycoprotista - grzyborośla

Do tego podkrólestwa należą organizmy najczęściej jednokomórkowe, które w stadium wegetatywnym nie posiadają ściany. Wśród nich jedynie gromada Pląs-modiophoromycota (plazmodiofororośla) zawiera (w rzędzie Plasmodiophorales i rodzinie Plasmodiophoraceae) szereg ważnych bezwzględnie pasożytniczych organizmów fitopatogenicznych, jak np. Plasmodiopltora brassicae (sprawca kiły kapusty). Ponieważ, jak dotychczas, nie mają one znaczenia w leśnictwie, wspominamy o nich tylko w celu zarysowania całokształtu systemu podziałowego mikroorganizmów chorobotwórczych dla roślin.

4.    Chromista - grzybopływki

Do tego podkrólestwa należą organizmy przeważnie jednokomórkowe (pierwotnie fototroficzne), o nitkowatej budowie plechy (= strzępki), rozmnażające się przez zarodniki. Ich ściany komórkowe nie zawierają chityny ani u-glukanu, często natomiast zawierają celulozę. Spośród wyróżnianych tu 10 gromad 3, określane czasem jako gromady „grzybowe”, do których należą organizmy cudzo-żywne, uważa się za te, które wtórnie utraciły chloroplasty. Są to Hyphochytrio-mycota, Labyrinthulomycota i Oomycota. Spośród nich tylko w gromadzie Oomycota występują patogeny roślin.

Podkrólestwo Chromista

Gromada Oomycota - lęgniowe

Klasa Oomycetes - lęgniaki Rząd Peronosporales

Rodzina Peronosporaceae Rodzina Albuginaceae Rząd Pytbiules

Rodzina Pythiaceae Rząd Saprolegniales

Piecha mikroorganizmów z gromady Oomycota ma budowę komórczakową -strzępki są wielojądrowe i z reguły nie posiadają ścian poprzecznych. Rozmnażanie bezpłciowe odbywa się za pomocą pływek, czyli zoospor, które są zarodnikami powstającymi w zarodniach pływkowych (zoosporangium; rys. 4). Zoospory nie mają ściany komórkowej i zaopatrzone są w 2 wici, dzięki którym mogą się poruszać w środowisku wodnym. W fazie bezpłciowego zarodnikowania mogą być wytwarzane nie tylko pływki, ale także zarodniki otoczone ścianą komórkową, zwane konidiami, które powstają wskutek niekompletnego rozwoju zoospo-rangiów. Zarodnic pływkowe (a w nich pływki) powstają na strzępkach zwanych trzonkami zarodnionośnymi (zoosporangiofor).

Zarodniki płciowe, zwane oosporami, wytwarzane są na drodze heterogamii, po połączeniu się ze sobą treści dwóch odrębnych organelli płciowych: żeńskiego (większego), zwanego lęgnią (oogonium) oraz męskiego (mniejszego) zwanego plemnią (amheridium), z których każde powstaje na innej strzępce. Rozmnażanie bezpłciowe służy głównie rozprzestrzenianiu gatunku (zarodniki propaga-cyjne), płciowe natomiast zapewnieniu jego istnienia (zarodniki przetrwalniko-we, którymi są oospory). Cykl rozwojowy mikroorganizmów z gromady Oomycota jest przedstawiony na rysunku 5.

Spośród kilku rzędów zaliczanych do gromady Oomycota fitopatologiczne znaczenie mają tylko trzy: rząd Peronosporales, Pythiales i Saprolegniales.

Rys. 4. Cztery typy sporangiów (wg Alcxopoulosa):

a - wydłużone, podobne do fragmentu strzępki, b - owalne,

c- kuliste, uwalniające pływki przez pęcherzyk (rodzaj Pythium),

cl - kuliste z kolumellą i zarodnikami zarodniowymi, a-c - Oomycota, cl - Zygomycota