klsti501

529

ROZDZIAŁ 17. BUDOWNICTWO

do przechowywania warzyw, więc posiada też drugą nazwę, znaną i Polakom kresowym: warzywnia (varyuńa).

Mjk-    ~ -

547. Wspomnieliśmy wyżej, że w wielu okolicach Słowiańszczyzny wschodniej oraz na bardzo znacznych obszarach Słowiańszczyzny zachodniej spichrze naogół zanikają albo zanikły zupełnie, będąc zastąpione przez komory. Jednak m. i. tu i owdzie na Słowa-czyźnie oraz na Śląsku przechowały się do dzisiaj, czy doniedawna, spichrze szczególnego typu, zasługujące na osobną wzmiankę. Potrąciliśmy już o nie w jednym z dawniejszych rozdziałów (§ 227), tu poświęcimy parę słów ich konstrukcji.

kom. Saros, Czechosłowacja (Glo-1900, str. 303, fig. 6).

Na wschodnich krańcach Słowaczyzny mają one kształt kopuły i są polepione gliną, pod którą najprawdopodobniej kryje się pleciona ściana (fig. 467). Na za- , chodniej Słowaczyźnie i na Śląsku ten f⁷'    ‘ wnT

•    i    kom. Saro* C;7f»f*nn<słnwnr.in i(tIo-

468. Śpichrz pleciony. Zli-Dol, Kju-stendilsko, Bułgarja (SbNU, t. 32, r. 1918, tabl. 27, fig. 1).

sam kopulasty kształt naśladują budowle _{bus t77} zrębowe, górą sklepione; ściany ich są również polepione gliną i bielone. Sklepiony „ściano-pułap“, jakby tę szczególną konstrukcję nazwać należało, niekiedy rozpada się jednak wyraźnie na ścianę i załamany pod kątem pułap i wtedy z pierwszego wejrzenia żywo przypomina krzywe pułapy niektórych Spichrzów północno-białoruskich (ob. § 544 i fig. 464). Charakterystyczną cechą omówionych tu budowli słowackich i śląskich jest luźnie nałożony dach, który w razie pożaru z łatwością może być zrzucony na ziemię.

Śpichrze słowackie, w rodzaju wyobrażonego na fig. 467, zdają się dość ściśle wiązać z koszowemi niepo-lepionemi, spotykanemi zwłaszcza na Bałkanach, a których kształt przedstawia fig. 468.

548. Oprócz śpichrzów posiadają też Słowianie brogi (§ 230) oraz inne kryte dachem składy dla siana lub słomy, to znaczy wogóle dla karmi bydlęcej. Także dla zwierząt domowych są osobne kryte dachem obory, czy chlewy (§ 122).

Jako schronienie dla sprzętów gospodarskich służą rozmaitego rodzaju sz opy, złożone często z samego tylko dachu, spoczywającego