porównawcza032 bmp

władz stanowych, ponieważ liczba tych dzieci wzrosła w 1987 r. do 4,4 min (por. Valverde. 1995, s. 1037).

Szkoły zawodowe

Większość programów kształcenia zawodowego jest realizowana w szkołach średnich, w których splatają się elementy kształcenia ogólnego i zawodowego. Około 60% młodzieży w wieku 16 lat uczącej się w szkołach średnich ogólnokształcących przynajmniej 2 lata dokształca się w zakresie zawodowym. Na podkreślenie zasługuje, że w USA jest znikoma liczba średnich szkół zawodowych (225) (por. Valverde, 1995, s. 1037).

Kształceniem zawodowym zajmuje się przede wszystkim przemysł. W programach organizowanych przez ten sektor uczestniczyło w' 1986 r. prawie 37 min robotników.

Rynek usług oświatowych oferuje także wiele programów zawodowych na poziomie wyższych klas szkoły średniej. Uczestniczy w nich prawie 9 tys. agencji kształcenia zawodowego. Aktywne są również w tym zakresie amerykańskie wyższe uczelnie, dające szanse uzyskania licencjatu, a nawet magisterium w obrębie szeroko pojętej przedsiębiorczości zawodowej.

Oświata dorosłych

Większe zainteresowanie oświatą dorosłych ze strony Rządu Federalnego ściśle łączy się z przyjęciem w 1965 r. ustawy o oświacie dorosłych, która stworzyła podstawy współpracy między władzamrfederalńymi i sta-nowymi_w. celu umożliwienia imigrantom opanowania jeżyka angielskiego oraz nabycia umiejętności zawodowych/nezbędnych do podjęcia pracyźa-robkowej (pór. Internet, 79). Zwiększenie zainteresowania Rządu Federalnego oświatą dorosłych łączy się z uchwaleniem kolejnej ustawy o oświacie dorosłych, która umożliwiała finansowanie programów zwalczania analfabetyzmu wśród ludzi dorosłych, głównie poprzez tworzenie nowych placówek oświaty dorosłych, jak: szkoły multikulturowe, szkoły bez ścian itp. Na przykład w szkołach multikułturowych uczy się dorosłyctffunkcjo-nowania w warunkach wielokulturowości, zwracając szczególną uwagę na podtrzymywanie przyjaznych stosunków między ludźmi różnych ras i wyznań.

3. Administracja i nadzór

W USA nie istnieje centralna władza oświatowa. Odpowiedzialność jest dzielona między(wadze federalne, stanowej lokalne. W Rządzie Federalnym istnieje jednak Ministerstwo Oświaty (od 1867 r.). W rzeczywistości było to małe biuro wewnątrz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W 1979 r. powołano jednak osobne Ministerstwo Oświaty z ministrem jako członkiem Rządu Federalnego. Zakres władzy tego resortu jest niewielki, ponieważ inne resorty zajmują się również oświatą, np. Ministerstwo Zdrowia, Rolnictwa, Obrony, Energii, Pracy, a nawet Narodowa Fundacja Nauki. Między te resorty rozdziela się przynajmniej połowę federalnych funduszy na oświatę (por. Valverde, 1995, s. 1038).

4.    Finansowanie oświaty

Koszty finansowania amerykańskiej oświaty publicznej są w około 10% pokrywane przez Rząd Federalny, natomiast w 90% przez władze lokalne (z podatków). Mimo iż wydatki na ucznia znacznie wzrosły w ostatnim 20-leciu (prawie 4-krotnie w latach 1976-1996 z 1505 do 6600 $), to jednak widoczne są znaczne nierówności w finansowaniu oświaty, wynikające z poziomu zamożności terenu zamieszkania, a przecież bogactwo i bieda są rozdzielone nierówno prawie w każdym kraju. Można przecież ustalać bardzo wysokie podatki, a ściągać niewiele pieniędzy i odwrotnie.

5.    Nauczyciele _;

W USA zatrudnionych jest około 1,7 min nauczycieli szkół podstawowych i prawie 1,1 min - szkół średnich. Licencjonowanie nauczycieli jest w gestii rządów stanowych. Każdy stan stosuje własne wymagania w tym zakresie. By uzyskać licencję, trzeba mieć ukończone wyższe studia na poziomie licen-ćjackilh na kierunkach nauczycielskich. Inne wymagania związane z dokształcaniem i doskonaleniem nauczycieli wyraźnie różnią się w poszczególnych stanach. Dość często zatrudnia się nauczycieli na próbę bezpośrednio po ukończeniu studiów. Uzyskanie magisterium wiąże się zwykle z promocją w zawodzie. Tytuł nauczyciela dyplomowanego uzyskuje się po zdobyciu praktyki, mierzonej liczbą godzin przepracowanych w klasie szkolnej po ukończeniu studiów.

143