SWScan00136

Na ogół przyjmuje się, że wokół wykonanego wyrobiska górniczego, w wyniku ustalania się równowagi wtórnej, można w początkowej fazie wyróżnić sprężysty stan naprężeń, w obrębie którego z kolei założyć zależność liniową między naprężeniami i odkształceniami.

W końcowej fazie stabilizacji stanu równowagi wokół wyrobiska należy liczyć się z występowaniem kruchego zniszczenia górotworu. Pomiędzy tymi stanami wyróżnia się stany pośrednie, w których występuje częściowe spękanie i odprężenie górotworu, a podstawowa zależność naprężeń od odkształceń jest zależnością krzywoliniową.

Sposób w jaki przebiega proces ustalania się wtórnego stanu równowagi, jego prędkość i rozmiar efektów czy też zasięg faz jest na ogół zróżnicowany, w zależności od budowy górotworu.

Bezpośrednimi przyczynami, które mogą prowadzić do utraty stateczności wyrobisk górniczych, jest:

1)    nadmierna koncentracja naprężeń:

•    ściskających w ociosach,

•    rozciągających w stropie,

•    ścinających w miejscach ostrego załamania konturów wyrobiska (w narożach),

•    w obudowie, będąca wynikiem znacznego obciążenia obudowy ciśnieniem górotworu,

2)    zmiana parametrów wytrzymałościowych skał, np. w wyniku ich wietrzenia lub zawilgocenia.

Wystąpienie któregoś z wymienionych czynników spowodowane^-może być:

•    ‘ pozostawieniem wyrobiska bez obudowy w warunkach, w których

obudowa ta jest niezbędna dla utrzymania trwałej stateczności wyrobiska,

•    niewłaściwym wyborem kształtu i wielkości przekroju poprzecznego wyrobiska,

•    niewłaściwym doborem obudowy,

•    błędami w wykonaniu właściwie zaprojektowanej obudowy,

•    szkodliwym wpływem sąsiednich wyrobisk,

•    szkodliwym wpływem wyżej lub niżej zalegających resztek pokładów lub filarów,

•    nagłymi zmianami warunków wodnych lub termicznych w górotworze otaczającym wyrobisko,

•    szkodliwym wpływem zjawisk dynamicznych zachodzących w górotworze (wstrząsy, tąpnięcia, wybuchy lub wyrzuty gazów i skał),

•    nagłymi zmianami stosunków wodnych w górotworze o budowie ziarnisto-spoistej i ziamisto-sypkiej.