Img00060

64

szczególnym przypadku następuje jednoczesna krystalizacja metalu A i metalu B, przy czym przez cały czas krystalizacji utrzymuje się stała temperatura T_E = T_s, zwana temperaturą eutektyczną. Powstaje struktura będąca mieszaniną kryształów metali A i B, nosząca nazwę eutektyki. Charakterystycznymi cechami eutektyki są: stała temperatura krzepnięcia (niższa niż metali składowych), stały skład i drobnoziarnistość.

%

Rys. 1.82—1. Uproszczony wykres równowagi fazowej dwuskładnikowego stopu czystych metali nie rozpuszczających się w sobie

Dla innego składu stopu (np. I lub III) proces krystalizacji przebiega między temperaturą Tj i T_s. Krzepnięcie stopu I rozpoczyna się w temperaturze 7j, przy czym z fazy ciekłej wykrystalizowują się krystality metalu A. Ponieważ z obniża- I niem temperatury powstaje coraz więcej kryształów A, pozostała faza ciekła jest I coraz bogatsza w składową B. Przesuwając się wzdłuż linii likwidusa przy tempera- I turze T_s, faza ciekła osiągnie skład eutektyczny. Wtedy krzepnie, dając strukturę I będącą mieszaniną kryształów A z drobnoziarnistą strukturą E.

Dla składu stopu III przebieg krzepnięcia jest podobny, z tym, że z fazy ciekłej I najpierw wykrystalizowuje się metal B.

Stop podeutektyczny składa się z dużych ziaren metalu A i drobnoziarnistej I mieszaniny eutektycznej (A + B), stopu nadeutektyczny — z dużych ziaren metalu B | i drobnoziarnistej mieszaniny eutektycznej (A + B). Stopy o składach zbliżonych do I eutektycznego często są wykorzystywane w technice jako stopy odlewnicze, ■    ;

z uwagi na ich niską temperaturę topnienia oraz drobnoziarnistość, wpływającą ko- I    r

rzystnie na właściwości mechaniczne.

1.83. Dwuskładnikowe stopy o ograniczonej rozpuszczalności składników w stanie I stałym z eutektyką są tworzone przez pierwiastki o jednakowych lub różnych sieciach I ] krystalograficznych oraz różniących się promieniami atomowymi o więcej niż 15%. H _n