IMG01 (11)

mcchanis(ycznych zaczynają napotykać mnóstwo problemów. W końcu można z powodzeniem udowodnić, że organizacje mechanisiyczne to tylko szczególny typ organizacji, doktórycli tworzenia pobudzają wymaganiu ery mechanizacji, ale które raczej niedoskonale dostosowują _się do tych wymagań. Dziś, kiedy wchodzimy w erę zupełnie nowej techniki opartej na mikroelektronice, coraz większego znaczenia będą prawdopodobnie nabierały nowe zasady organizacyjne. Przedstawione w następnych rozdziałach obrazy organizacji dadzą przedsmak tego, co może być możliwe i zarazem odpowiednie w zarządzaniu w tych nowych czasach.

3. Do akcji wkracza przyroda. Organizacje jako organizmy

Pomyślmy teraz o organizacjach wyobrażając sobie, że są organizmami. Myślimy o nich jako o żywych systemach, egzystujących w szerszym otoczeniu, od którego są uzależnione pod względem zaspokajania różnych potrzeb. Gdy się przyglądamy światu organizacji, zaczynamy dostrzegać, że możliwe jest zidentyfikowanie różnych gatunków organizacji w różnego rodzaju otoczeniu. Stwierdzamy, że podobnie jak niedźwiedzie polarne żyją w regionach arktycznych, wielbłądy na pustyniach i aligatory na terenach bagnistych, tak różne gatunki organizacji są lepiej „przystosowane" do szczególnych warunków otoczenia niż inne. Stwierdzamy, że organizacje biurokratyczne mają tendencje do najefektywniejszego funkcjonowania w otoczeniu stabilnym lub w jakiś sposób chronionym oraz że bardzo odmienne gatunki organizacji znajdujemy na obszarach, gdzie panuje większa konkurencja i więcej niepokoju, takich jak otoczenie przedsiębiorstw o najwyżej rozwiniętej technologii w przemyśle aeronautycznym i mikroelektronicznym.

Podążając tym prostym torem badań odnajdziemy węzłowe punkty wielu najważniejszych osiągnięć teorii organizacji w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. Problemy, jakie stwarzają mechanistyczne wizje organizacji, doprowadziły bowiem wielu teoretyków organizacji do porzucenia ujęcia mechanistycznego i skierowania się ku biologii jako źródłu koncepcji przydatnych w myśleniu o organizacji. W trakcie tego procesu teoria organizacji stała się rodzajem biologii, a zróżnicowania i relacje zachodzące między cząsteczkami, komórkami, złożonymi organizmami, gatunkami oraz ekologią przyrównuje się do zróżnicowań i relacji między jednostkami ludzkimi, grupami, organizacjami, populacjami (gatunkami) organizacji oraz ich społeczną ekologią. Podążając więc tym torem badań

4|