IMG (117)

89

6.8. NIWELACJA GEOMETRYCZNA

Najbardziej ogólny podział niwelacji zależy od rodzaju mierzonych wielkości. Do dyspozycji, mamy następujące metody:

1.    Niwelacja geometryczna. Oparta jest na bezpośrednim wyznaczeniu różnicy wysokości punktów za pomocą poziomego promienia celowania.

2. Niwelacja trygonometryczna. Polega na bezpośrednim pomiarze odległość.! poziomej pomiędzy punktami A, B i kąta pionowego. Zadanie sprowadza się do obliczenia wysokości w trójkącie prostokątnym. Dokładność pomiaru wysokości wynosi 0,1 - 1,0 dcm.

3.    Tachimetria, podobna do niwelacji trygonometrycznej. Różnica polega na wyznaczeniu odległości do punktu za pomocą dalmierza optycznego. 'Wymagana dokładność - 1 dm.

4# Niwelacja barometryczna. Polega na wykorzystaniu znanych zależności fizycznych, jakie zachodzą pomiędzy ciśnieniem atmosferycznym i wysokością wzniesienia nad poziomem morza (rozdz. 12.5).

Zasada niwelacji geometrycznej z jednego stanowiska dla wyznaczenia różnicy wysokości pomiędzy punktami A, B została już częściowo opisana. Pomiędzy punktami A i B ustawia się niwelator (rys. 60a) i po spoziomowaniu osi celowej dokonuje się odczytów V/ i P na pionowo ustawionych łatach. Dla kierunku niwelacji od A do B odczyt na łacie A nazywa się odczytem wstecz (W), na łacie B odczytem w przód (P). Różnica wysokości punktów A i B równa się

AH = W - P = H_b - H_a

Jeżeli znana jest wysokość punktu A to wysokość punktu B wynosi

h_b = (h_a + W) - P

Wartość (H^ + W) jest wysokością celowej lub wysokością horyzontu. Opisana zasada nosi nazwę niwelacji ze środka.

Inną, niekiedy stosowaną metodą, jest niwelacja w przód (rys. 60b). Polega ona na tym, że dla znalezienia różnicy wysokościAH, ustawia się niwelator nad punktem A, mierzy wysokość instrumentu „i" od punktu A do środka obiektywu i po dokonaniu odczytu P na łacie ustawionej w punkcie B znajduje się

AH = i - P = H_b - H.

H_: = H, ■* i - P