Obraz9 (25)

96 BEZPAŃSKIE RELIGIE

manipulacji jest pojęcie nirwany. Słowem „nirwana" określano początkowo stan istnienia, w którym duch uzyskuje pełną świadomość samego siebie jako bytu duchowego i nie doświadcza już cierpień wynikających z identyfikowania się z materialnym wszechświatem. Jest to upragniony stan każdego wyznawcy buddyzmu. Nirwana tłumaczona jest niekiedy jako „nicość" lub „pustka” - zastraszająco brzmiące terminy, które powodują, że wielu współczesnych ludzi kojarzy to pojęcie ze stanem niebytu lub utratą kontaktu z fizycznym wszechświatem. Pierwotnym celem bezpańskich religii było osiągnięcie całkiem przeciwnego stanu. Prawdziwa nirwana w rozumieniu Buddy to silne poczucie istnienia, wzmożone odczuwanie własnej osobowości oraz umiejętność dokładnego postrzegania fizycznego wszechświata.

Jeśli porównamy bezpańską religię z religią Nadzorców, odkryjemy szereg istotnych cech, które pozwolą każdemu odróżnić je od siebie. Tabela porównująca kluczowe aspekty filozofii tych dwóch systemów religijnych wygląda następująco:

RELIGIA NADZORCÓW

Bóg, anioł lub nadludzka moc są źródłem inspiracji nauk.

Wiara w jedyną Istotę Najwyższą lub Boga jest podwaliną wiary. (W pradawnych czasach czczono wielu bogów podobnych do ludzi).

Ważnym i pożądanym celem wielu religii nadzorczych jest fizyczna nieśmiertelność.

Wpajanie doktryn opartych na wierze i posłuszeństwie.

Stosowanie ostrych i fatalnych w skutkach kar w celu nawrócenia niewiernych lub ukarania odszczepieńców.

Wiara, że urodzenie się w ludzkim ciele raz lub wiele razy w wyniku reinkarnacji jest częścią szeroko zakrojonego planu duchowego, który przyniesie korzyść każdemu człowiekowi.

RELIGIA BEZPAŃSKA

Konkretny człowiek jest źródłem inspiracji nauk.

Wiara w Istotę Najwyższą jest zazwyczaj tolerowana, lecz nie jest ona traktowana jako główny element doktryny bądź w ogóle w niej nie występuje. Główny nacisk kładziony jest na rolę bytu duchowego w odniesieniu do wszechświata.

Poszukuje się nieśmiertelności i wolności ducha. Trwanie w nieskończoność w tym samym ciele fizycznym jest nieistotne i u-ważane za niepożądane.

Obserwacje i spostrzeżenia uważa się za właściwe podstawy służące akceptacji lub odrzuceniu danej doktryny.

Brak lub rzadkie stosowanie kar lub przymusu. Najsurowszą karą jest zazwyczaj wykluczenie jednostki z organizacji religijnej.

Wiara, że nie istnieje ukryty duchowy cel ludzkiego bytu i że proces śmierć-zapom-nienie-reinkamacja prowadzi do duchowego upadku.

Wiara, że istnieją „siły wyższe”, „bogowie” lub nadnaturalne istoty, które kierują losami pojedynczych ludzi lub całych zbiorowości. Ludzie nie mają żadnej kontroli nad tymi siłami i mogą się do nich jedynie modlić.

Wiara, że jedyna Istota Najwyższa stworzyła cały fizyczny świat.

Ludzkie cierpienia, nędza i zniewolenie są częścią szeroko zakrojonego planu, który prowadzi w ostateczności do zbawienia i wolności tych, którzy posłusznie stosowali się do jego zasad.

Duchowe odrodzenie i zbawienie zależą wyłącznie od łaski Boga lub innej nadnaturalnej istoty.

Wiara, że wszyscy ludzie są odpowiedzialni za stworzenie warunków, w których żyją, złych lub dobrych, w wyniku własnych działań, i że każdy człowiek jest kowalem swojego losu.

Wiara, że każdy człowiek miał coś do powiedzenia w akcie tworzenia i/lub uwieczniania wszechświata.

Ludzkie cierpienia, nędza i zniewolenie są chorobami społecznymi, które nie posiadają żadnego konstruktywnego celu i przeszkadzają w uzyskaniu duchowego zbawienia i wolności.

Indywidualne wysiłki zmierzające do samodoskonalenia wpływają na duchowe odrodzenie i zbawienie jednostki.

Niektórzy czytelnicy zapewne zauważyli, że wiele elementów religii nadzorczych i bezpańskich przedstawionych w powyższej tabeli miesza się ze sobą w różnych religiach. Dobrym tego przykładem jest hinduizm. Tego rodzaju mieszaniny tworzą się zwykle wtedy, gdy bezpańskie idee są włączane do religii nadzorczej lub gdy doktryny nadzorcze są dodawane do nauk bezpańskich religii. Gdy wystąpi któryś z tych przypadków, następuje kompletna utrata korzyści niesionych przez nauki bezpańskich systemów. Jest to szczególnie widoczne na przykładzie współczesnego buddyzmu, w którym rytuały, kult posągów i modły do Buddy niemal całkowicie wyparły praktyczny system, który usiłował on wprowadzić.

Mimo iż buddyzm nie wyzwolił rasy ludzkiej, to jednak pozostawił nadzieję na uzyskanie wolności duchowej. Zgodnie z buddyjską legendą Gautama wiedział, że nie doprowadził do końca swojego zamiaru, którym było stworzenia religii mającej przynieść pełne duchowe wyzwolenie całej ludzkości. Przyrzekł więc, że drugi „Budda" lub „Oświecony" nadejdzie później i dokończy jego dzieło. Obietnica ta stanowi część słynnego proroctwa o „Majtreji” („Przyjacielu"), które jest bardzo ważnym elementem współczesnej wiaty buddyjskiej. Ponieważ w oryginalnej wersji buddyzm nie wyrażał wiaty w Istotę Najwyższą, przeto legenda o Majtreji nie zapowiadała zwiastuna bądź nauczyciela boskiego pochodzenia. Ma on być osobą o takiej wiedzy i zdolnościach, które pozwolą mu dokończyć dzieło Buddy.

Dokładny czas nadejścia Majtreji jest nieznany i jest przedmiotem ostrych sporów. Wiele buddyjskich źródeł powiada, że Majtreja nadejdzie pięć tysięcy lat po śmierci Buddy, inne z kolei podają, że nastąpi to w czasie o połowę krótszym. W historii buddyzmu pojawiło się już wielu przywódców, którzy twierdzili, że są

7 — Bogowie Edenu