p60 Chądzyński Region i jego rozwój 07

^18*^" ¹ Wgo rozwój w warunkach globalizacji

chodzą z centrum na peryferie. Im większa jest siła efektu rozprzestrzeniania, tym J    szybszy jest rozwój gospodarczy danego regionu, kraju.

A. Hirschman (1958) w swej teorii łączy koncepcję polaryzacji sektorowej i regionalnej. Wskazuje, że koniecznym zjawiskiem wzrostu gospodarczego jest jego niezrównoważony przebieg, zarówno w skali międzynarodowej, jak i regionalnej, zatem wzrost niezrównoważony jest warunkiem rozwoju, postęp gospodarczy nie pojawia się wszędzie w tym samym czasie i gdy się już raz pojawi, potężne siły działają na rzecz przestrzennej koncentracji wzrostu gospodarczego wokół pierwotnych punktów wyjścia. Tymi pierwotnymi punktami wyjścia są punkty wzrostu łub bieguny wzrostu"^,54. W początkowej fazie rozwoju inwestycje dokonywane są w sektory szybko rozwijające się - innowacyjne, a działalność gospodarcza lokalizowana jest w ośrodkach centralnych - dających największe korzyści zewnętrzne. Zgodnie z koncepcją G. Myrdala, w kolejnej fazie rozwoju pojawiają się efekty rozprzestrzeniania (spread effects). Podstawowym źródłem wzrostu, jak twierdził Hirschman są inwestycje, zdolność ich podejmowania i umiejętność ich przyciągania na dany teren. Rozwój wewnętrzny jest trudny i długotrwały, więc najefektywniejszym źródłem wzrostu są inwestycje zewnętrzne, które jednak wymagają starań i zachęt, by zlokalizować się w danym kraju, regionie czy sekatorze. Inwestycje te są zewnętrznym impulsem innowacyjnym.

W

Innymi badaczami zgłębiającymi zagadnienia związane z polaryzacją rozwoju, Hp&yli przedstawiciele szkoły firancusko-belgijskiej (przede wszystkim: J.R. Boudeville. T L.E. Davin, J. Paelinck). Biegun wzrostu określili oni ogólnie jako ośrodek integracji • przestrzeni¹⁵⁵. L. Davin odniósł się również do pojęcia strefy wzrostu (regionu), definiując ją jako przestrzeń ekonomiczną, w której silnie rozwijają się powiązania gospodarcze, handlowe i techniczne, wzajemnie do siebie dostosowane i to dostosowanie ma strategiczne znaczenie dla dynamizmu większej przestrzeni ekonomicznej. Bieguny wzrostu najczęściej nie są punktami wyizolowanymi w przestrzeni, a wręcz przeciwnie, są połączone z innymi centrami wzrostu tzw. osiami wzrostu. Pod pojęciem tym kryje się J...) cała infrastruktura ułatwiająca elastyczne funkcjonowanie danego kompleksu przemysłowego, a zwłaszcza przepływ strumieni produktów. (...) Nie jest to jednak oś transportu, lecz terytońałna kombinacja jednostek motorycznych i jednostek indukowanych"¹⁵⁶. Konkludując, bieguny i strefy rozwoju, wraz z osiami rozwoju, tworzą zespół o charakterze sieci funkcjonalnej.

J-R Boudeville, mówił wprost, iż polaryzacja sektorowa prowadzi jednocześnie do polaryzacji regionalnej. Określił „region spolaryzowany jako zhierarchizowaną całość,

¹⁵⁴    J. Grzeszczak, Bieguny wzrostu..., op. cit., 1999, s. 13.

¹⁵⁵    Ibidem, 1999,*. 15.

¹⁵⁶    Ibidem, 1999, *. 17.