Re exposure of DSC03391

kairtetfn człowieka; za prawdziwy dzień narodzin uważano datę chrztu. Wyp*j. nianie jakichkolwiek obrzędów starej religii uważano za zbrodnię świętokradztwa i obrazę majestatu. Szczególną gorliwość w zwalczaniu arian i pogan wyka. aywat cesarz Teodoąjusz, zwołał on do Konstantynopola w 381 r. synod biskupów wschodnich, zwany drugim soborem powszechnym, na którym ponownie potępiono arian izm. Wielką rolę w umocnieniu chrześcijaństwa jako religii paś-stwowej w zachodnią) części Imperium odegra! biskup Mediolanu, Ambroży, wobec jego autorytetu musiał się ugiąć nawet cesarz Teodozjusz.

Ostatnia próba oparcia władzy cesarskiej na starej religii miała miejsce w 392 r., kiedy to dowódca wojsk (magister utriusque militiae) Zachodu, Arbo-gast, wyniósł na tron retora, Eugeniusza. Nowy cesarz był wprawdzie chrześcijaninem, ale oparł się na sympatykach starej religii, których przywódcą byt gorliwy poganin, Nikomachus Flawianua. Eugeniusz przywrócił w senacie ołtarz Wiktorii i cieszył się poparciem pogańskich senatorów miasta Rzymu. Władca Wschodu, Teodoąjusz (za zasługi dla Kościoła uzyskał przydomek Wielki), nie uznał wyboru Eugeniusza i wyruszył przeciw niemu z armią pod wodzą Styli-chona. Nad rzeką Frigidus, między Emoną (Lubiana) a Akwileją, wojska Teodo-zjusza po ciężkiej walce pokonały uzurpatora, który został wzięty do niewoli i stracony (394 r.).

Zwycięskie chrześcijaństwo zaczęło bezlitośnie niszczyć wszelkie ślady kultu pogańskiego, tak np. w 391 r. zburzono sławną świątynię Serapisa w Aleksandrii. Ze szczególną zawziętością zwalczano mitraizm będący przez wiele lat rywalem chrześcijaństwa. Na ruinach licznych świątyń pogańskich wyrosły kościoły chrześcijańskie. Dzieła zniszczenia dokonywali głównie mnisi kierujący sfanatyzowanym tłumem. W IV i V w. zaczęło się rozpowszechniać również na Zachodzie życie w odosobnieniu klasztornym, którego pierwowzory stworzyli pustelnicy i mnisi egipscy (zwłaszcza św. Antoni), a następnie monastery w Syrii i Palestynie. Mnisi i pustelnicy cieszyli się dużą popularnością wśród warstw niższych propagąjąc ascezę i prostotę życia, stosując zasady moralności przekazane w Ewangeliach, przeciwstawiając się wystawnemu trybowi tycia, jakie prowadzili dygnitarze państwowi a takie kościelni.

Chrześcijaństwo jako religia państwowa dążyło nie tylko do zniszczenia śladów fizycznych starych religii, zwróciło się także przeciw instytucjom o chara* klerze religijnym. W 892 r. Teodozjusz wydał zasadniczą ustawę zakazującą wszelkich form religii pogańskiej, także kultów domowych (kult Geniusza, Lirów 1 Penatów). Igrzyska olimpijskie zostały zniesione prawdopodobnie w 393 r., misteria eleuzyjakie — w 396 r. Uwieńczeniem procesu likwidacji wszelkich instytucji niechrześcijańskich było zamknięcie w 629 r. z rozkazu cesarza Wschodu, Justyniana Wielkiego, Akademii Platońskiej, która była ostatnią placówką pogańsldąj filozofii. Zwycięstwo chrześcijaństwa oznaczało stopniowe obumieranie wielu elementów kultury starożytnej, któręj tylko część została uznana przez Kościół.

Pnsd Kościołem stanął jednak nowy problem - utrzymania jedności. Rozbicie jednolitości kultury, jako skutek stopniowego zaniku znąjomości języka grac-

kiego na Zachodzie, prowadziło do ntemotnońa pełnego, wsąjcnmgft tnnemie-nia teologów greckich i łacińskich Podmł ossEUOwaoa wsdedme i zachodnie, utrwalony ostatecznie w 3% r., utrudniał takie jednolitą organizacji Wńch. Biskupi Zachodu uważali za zwierzchnika ogółu chroitesan biskupa Rzymu czyli papieża, biskup Konstantynopola nie uznawał jednak tego priorytetu. es groziło dualizmem władzy kodriołngj.

Autorytet Rzymu jako Stolicy Apostolskiej umocnił w polewie V w. Len L który okazał się zręcznym politykiem, a w okresie zupełnego osłabienia władzy cesarskiej na Zachodzie zdołał ocalić Rzym przed najazdem Ronów poi wodzą Attyli. W epoce zagrożenia bytu państwowego cesarstwa zachodniego nade setem znaczenie biskupów, a zwłaszcza papieża, jako czynników sospilijąrpli społeczeństwo i niejednokrotnie przejmujących zadania władzy żwieddtj. Uwteń-czeniem tego procesu była działalność papieża Grasgona Wielkiego w latach 590-604, właściwego organizatora władzy papieskiej w okresie upadku ośrodków władzy państwowej w Italii.