skanuj0006

-    zaopatrzenie w wodę,

-    integracja obszarów kraju w mikro- i makroskali.

Rozpatrując infrastrukturę przy zastosowaniu kryterium czasu jej urządzania należy zwrócić uwagę, że wiąże się ściśle z różnymi inwestycjami. W stosunku do danych inwestycji może pojawiać się w trzech okresach:

-    po ukończeniu inwestycji,

-    równolegle z procesem inwestycyjnym,

-    przed rozpoczęciem inwestycji.

Jako przykład posłużyć może budowa dróg i zakładanie zieleni przy wznoszeniu danego zakładu produkcyjnego. Przeważnie buduje się drogi i urządza zieleńce już po ukończeniu głównych obiektów, czasami część ulic pojawia się równolegle ze względu na możliwość wykorzystania ich jako dróg na czas budowy. Niekiedy zdarza się, że drogi łącznie z uzbrojeniem w instalacje zakłada się przed robotami budowlanymi, z wyprzedzeniem dającym efekty ekonomiczne.

Infrastruktura występuje w postaci trzech rodzajów form:

-    punktowej,

-    liniowej,

• powierzchniowej.

Elementy punktowe to obiekty lub urządzenia łatwe do określenia w przestrzeni, np. zakład usługowy, magazyn, stacja kolejowa itp. Ogólnie są to urzą-d/onia nadawcze lub odbiorcze.

I lementy liniowe stanowią drogę przesyłu, są to: drogi, linie kolejowe, sieci wysokiego napięcia, sieci wodociągowe i kanalizacyjne.

Powierzchniowe elementy to systemy melioracyjne, zbiorniki retencyjne i inne.

Istnieje pewna hierarchia elementów punktowych i liniowych, a także zróżnicowany sposób ich funkcjonowania. W przypadku skupu płodów rolnych z punktów rozproszonych, którymi będą w tym przypadku gospodarstwa, przy pomocy luli;l itruktury zebrane zostają produkty do punktów centralnych. Odwrotnie przy 10/prowadzaniu np. nawozów sztucznych, z punktów centralnych przemieszczano t,.| one do miejsc rozproszonych.

I lomenty punktowe łączą się ściśle z liniowymi, np. linie kolejowe i stacje, nmitmlo telefoniczne i sieci telekomunikacyjne.

I nilowe elementy mogą być ogólnodostępne, otwarte, np. drogi wykorzystywano przez różnych użytkowników z użyciem rozmaitych pojazdów. Linie „zamknięte" użytkowane są przez jednego użytkownika, np. koleje będące własno-•'.« 1.1 monopolisty, jakim w tym przypadku jest PKP.

liardżo często różne elementy liniowe prowadzone są równolegle tworząc pasma infrastruktury o charakterze lokalnym, regionalnym lub krajowym, a także ponudkrajowym. Przykładem infrastruktury o małym zasięgu lokalnym mogą być sieci wodociągów wiejskich, zwykle obejmujące nie więcej jak kilka lub kilkana-śno wsi, Natomiast sieci energetyczne wysokiego napięcia często przechodzą z ludnego do drugiego kraju i traktować je można jako sieci ponndkrajowo.

Do istotnych cech infrastruktury należą:

-wysoka kapitałochłonność,

-    zmienność zapotrzebowania na infrastrukturę w czasie, mała w okresie regresu gospodarki i duża w okresie prosperity,

-    długi okres inwestycyjny,

-    duży stopień bezwładności.

Inwestycje infrastruktury ze względu na wysoką kapitałochłonność w dużym stopniu finansowane są z planów centralnych i budżetu państwa, a także przez różnych inwestorów. Wiążą się z tym również problemy rentowności obiektów infrastruktury, z których większość nie przynosi bezpośredniego zysku.

Bezwładność urządzeń infrastruktury ma swoje odzwierciedlenie w trwałym połączeniu urządzeń infrastruktury, szczególnie liniowej z terenem. Są to np. rurociągi o ustalonym na wstępie przekroju, trudne do wymiany, podobnie drogi w przeważającej liczbie są modernizowane, umacniane lub poszerzane stale zgod nie ze swym pierwotnym przebiegiem. W związku z cechą bezwładności koniec/ ne jest bardzo sumienne planowanie i programowanie inwestycji infrastruktury, ażeby w przyszłości zbudowane obiekty i urządzenia nie okazały się za małe lub zbyt duże. Takie przypadki zdarzają się np. przy projektowaniu oczyszczalni ścieków lub wodociągów wiejskich.