skanuj0009 (397)

szyn” pojęcie to obejmuje zarówno pojedyncze elementy (np. śruby, nakrętki, sprężyny), jak i zestawy elementów, stanowiące w zasadzie zespoły niższego rzędu (np. korpusy spawane z kilku części, łożyska toczne).

Projektowanie maszyn wymaga zachowania wielu warunków. Do podstawowych zasad konstruowania maszyn zalicza się m.in.:

•    przystosowanie maszyny do określonych zadań eksploatacyjnych,

•    niezawodność i trwałość,

•    łatwy montaż i demontaż,

•    mały ciężar i wymiary gabarytowe,

•    możliwość stosowania prostych procesów technologicznych zarówno w produkcji części, jak i w ich montażu,

•    niskie koszty produkcji i eksploatacji,

•    estetykę projektowanej maszyny,

•    inne warunki, zależne m.in. od rodzaju maszyny i jej przeznaczenia. Zasady te muszą być także spełnione przy projektowaniu części maszyn,

dlatego zadaniem przedmiotu jest przekazanie wiadomości o podstawowych częściach, występujących w większości maszyn i urządzeń.

1.2. Klasyfikacja i cechy użytkowe części maszyn

Większość powszechnie stosowanych części maszyn można podzielić na trzy zasadnicze grupy:

•    części połączeń,

•    łożyskowania,

•    części napędów.

Połączeniem (złączem) nazywa się fragment konstrukcji, w którym części łączone są powiązane za pomocą łączników, tworząc połączenie pośrednie. Łącznikami są: śruby, wpusty itp; funkcje łączników spełniają także spoiny, zgrzeiny itd. Stosowane są również połączenia bezpośrednie (bez łączników), np. połączenia kształtowe lub wciskowe.

Połączenia dzieli się ponadto na połączenia spoczynkowe, w których części łączone są nieruchome względem siebie (np. połączenia nitowe, spawane), oraz połączenia ruchowe, w których jedna część może przesuwać się względem drugiej (np. połączenia wielowypustowe).

Połączenia spoczynkowe można podzielić na rozłączne (np. gwintowe, kołkowe) oraz nierozłączne, których rozłączenie jest możliwe tylko przez zniszczenie łącznika lub części łączonych.

Elementami łożyskowania są osie lub wały i łożyska. Części napędów to przekładnie zębate, cięgnowe, cierne oraz mechanizmy śrubowe, dźwigniowe itd.

W podręczniku zostaną ponadto omówione zawory oraz sprzęgła i hamulce, które należą do powszechnie stosowanych części składowych maszyn, ale nie mieszczą się w żadnej z zasadniczych grup podanej klasyfikacji.

10