Obrza13

W kontekście wyrażonych przez dowódcę 9 A obaw o utratę Warszawy warto dodać, iż podległe mu wojska w tym czasie intensywnie rabowały miasto. Generał Vormann meldował, że codziennie załadowuje się w Warszawie wszelkim dobrem i wysyła do Niemiec 200-300 wagonów²⁰.

W kolejnych trzech dniach, 31 sierpnia-2 września, na atakowanym przez wojska radzieckie froncie obrony 2 A nie zdarzyło się nic szczególnego. Korpusy niemieckie zacięcie broniły swych pozycji, a próby ich przełamania nie przynosiły powodzenia. Wszystkie lokalne włamania radzieckie były natychmiast kontratakowane odwodami poszczególnych dywizji, wspartymi przerzucanymi na zagrożone kierunki jednostkami pancernymi.

W tych warunkach 49 A i 3 A 2 Frontu Białoruskiego, a także 48 A

1    65 A 1 Frontu Białoruskiego przystąpiły do dalszych przegrupowań w celu wzmocnienia swych pierwszych rzutów. Jednakże również nieprzyjaciel zaczął zabierać jednostki XX KA broniące Bugu i wzmacniać nimi zagrożone wschodnie skrzydło armii. Nad Bug, na ich miejsce, wprowadzono bataliony ochrony (policyjne) i różne drobne pododdziały.

Dowództwo Grupy Armii „Środek” oceniło, że sytuacja na froncie

2    A wskazywała, iż zakończyła się pierwsza faza bitwy między Bugiem a Narwią, trwająca od 22 sierpnia. Pamiętamy, że walki te rozpoczęły się 18 sierpnia, ale gen. Reinhardt przyjął datę 22 sierpnia, tzn. moment odrzucenia wojsk 2 A za Bug. Uporczywie atakującym przez dwa tygodnie front 2 A wojskom radzieckim nie udało przełamać się ani do Łomży, ani do Ostrołęki, co strona niemiecka uznała za swój wielki sukces. Był to jednak sukces przejściowy, gdyż siły radzieckie pod koniec 2 września ponownie były gotowe do wznowienia swego natarcia.

Natomiast 70 i 47 A oraz współdziałające z nimi siły 28 A w tym samym czasie kontynuowały natarcie na warszawskie przedmoście nieprzyjaciela. W rezultacie toczących się walk jednostki 28 A dotarły 31 sierpnia do kolana Bugu w rejonie Załubic Nowych (około 5 km na południowy wschód od Serocka), twardo walcząc z kontratakującymi oddziałami 5 DPanc SS „Wiking” (wzmacniał je 73 pgpanc, 19 DPanc), które za wszelką cenę dążyły do utrzymania zagrożonej w tym rejonie łączności z XX KA 2 A.

W związku z trudną sytuacją na styku 9 i 2 A w dowództwie Grupy Armii „Środek” rozważano wariant cofnięcia tu frontu za ujście Bugu i zluzowanie na tym skrzydle 5 DPanc SS „Wiking”. Na miejsce tej dywizji skierowano nawet kilka jednostek (m.in. 1405 forteczny batalion piechoty, 23 forteczny batalion ckm i 560 batalion do zadań specjalnych). Poza tym nie uczyniono jednak w tym kierunku nic więcej²¹.

Równocześnie 47 A, wykorzystując uzyskane wspólnie z 70 A powodzenie, uderzyła wzdłuż szosy z Radzymina na Pragę i 31 sierpnia opanowała cegielnię (2 km na południowy zachód od Radzymina), a 1 września, wspierana silnymi atakami lotnictwa szturmowego, włamała się do Słupna i Nadmy (4 - 6 km na

²⁰    Meldunek 9 Armii z 29 sierpnia 1944 r., MiD WIH, t. 312. roi. 343, kl. 7916949 n.

²¹    Pismo szefa Sztabu Grupy Armii „Środek” do 9 Armii z 1 września 1944 r, MiD WIH, t. 312, roi. 346, kl. 7920116.

115