str 6 147

146 OGRÓD. ALE NIE PLEWIONY

Chociaż rzecz o kim inszym. I tu sobie śpiewa O ktosiu moja Muza, niech się nikt nie gniewa. Może się tu co komu przydać, na Pokuciu ¹⁰ Niejednemu psu hajwo, niejednemu ciu, ciu.

Precz jednak stąd przymówki i grube paskwile!

A czasem prawda w żarcie przyjmuje się mile,

Jako lekarstwo w cukrze. Jeśli komu ckliwo,

Odpuść, sam Jowisz wszytkim nie zgodzi, jak żywo. ¹⁵ Żartów, póki i ludzi, póki mięsa, soli,

Wesoły się rozśmieje, tetryka zaboli.

Wszytko wedle człeczego na świecie humoru:

Jeden go lubi, drugi zje i bez saporu.

W ostatku, jak sobie chce, nie myślę się kajać,

²⁰ Wolno, byłem nie słyszał, mym fraszkom nałajać.

33. DO GOSPODARZA

Nie masz na świecie końca ziemiańskiej niewoli: Dziewka, mówią, do chłopa, chłop rośnie do roli. Oboje kara za grzech: i to kłopot, i to —

Tam na dzieci, tu orać. pocąc się, na żyto.

⁵ Swięćże się, księży stanie! Bez pługu, bez brony Ma żyto; co rzecz większa: ma dzieci bez żony.

34. DALEKO RÓŻNE PRZEZWISKO OD SAMEJ RZECZY

Zając przezwiskiem, szlachcic polski starożyty,

Różnych wojen i dworów będąc z młodu syty.

32. NA FRASZKI

w. 10 hajwo — tu, tutaj, w. 14 zgodzić — dogodzić, w. 18 sapor — sos, przyprawa.

Potem się i ożenił, i spłodziwszy syna,

Sam na starość w wiosce swej pilnował komina.

⁵ Tego, żeby nie chybił ojcowskiego toru,

Posłał do wojska miawszy lat kilka u dworu.

Miał sąsiedztwo z książęciem, senatorem możnym,

Z inszej miary człowiekiem dobrym i nabożnym;

W tym był godzien nagany, chociaż już niemłody,

¹⁰ Ze bynajmniej sąsiedzkiej nie uważał szkody,

A zgoła lekce ważył jak na Zaporożu;

Jeździł ze psy cały rok po sianiu, po zbożu.

Cierpi szlachcic, potem, znieść nie mogąc bezprawia,

To pisze, to przyjaciół, to księżą naprawia;

¹⁵ Jeśli nie dba na statut, grzechem mu przegraża.

Ów po staremu jeździ, najmniej nie uważa;

Chłopi klną, sąsiad płacze, nie masz zboża lechy,

Żeby jej nie stratował dla onej uciechy.

Nieszczęśliwa uciecha, co człek krwawym potem ²⁰ Zapracował, nadzieję pomieszać mu z błotem,

Skąd powinien królowi, panu, księdzu, dzieciom,

Choć sam głodu przymiera, to ubogim kmieciom, Ubogim zagrodniczkom, co z kilku zagonów

Dzień w dzień robi, wydzierać dla onych psich gonów, ²⁵ Dla onego zajączka, coć i uciec może,

A choć nie — psy i końmi deptać ludziom zboże.

Nie wiem, kto by się na tę uciechę łakomił,

A czy jedenże taki z konia szyję łomił?

Czy jeden, gdy pijani odważą się chłopi,

³⁰ Kędy cedził zajęczą, krew szlachecką kropi?

34. DAI.EKO RÓŻNE PRZEZWISKO OD SAMEJ RZECZY

w. 6 miawszy [...] u dworu — po kilkuletniej służbie dworskiej, w. 8 z inszej miary — skądinąd, w. 14 naprawiać — nasadzać, namawiać, podmą wiać. w. 14 lecha — zagon, kawałek roli.