img339

214

25. OCENA I SELEKCJA BUHAJÓW

25.1. Uwagi ogólne

Buhaje ras mlecznych wprowadzane do Stacji Hodowli i Unasienania Zwierząt, powinny być poddane ocenie wartości hodowlanej w zakresie cech mlecznych, a buhaje ras mięsnych na łatwość ocieleń ich córek. Uznanymi oraz przydatnymi do ich uszlachetniania są w Polsce rastępujace rasy bydła:

-    czarno-biała i odmiany bydła czarno-białego, w tym czarno-biała holsztyńsko-fryzyjska,

-    czerwono-biała i odmiany bydła czerwono-białego, w tym czerwono-biała holsztyrt-sko-fryzyjska

-    simentalska;

-    polska czerwona i Angler -Jersey.

Rasy bydła mięsnego odpowiednie do krzyżowania towarowego

-    Charolaise.

-    Simentaler (typ mięsny)

-    Limousine,

-    Blonde d'Aquitaine.

-    Piemontese

-    Aberdeen Angus.

-    Hereford.

-    mieszańce o udziale minimum 87.5 % ww ras mięsnych.

Wprowadzanie do hodowli i chowu masowego ras i odmian bydła me wymienionych wyżej wymaga decyzji Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej po wcześniejszej opinii Instytutu Zootechniki

25.2. Etapy selekcji

Praca selekcyjna przy ocenie i selekcji buhajów ras mlecznych ozieli się na następują ce etapy

-    wybór ojców buhajów,

-    wybór matek buhajów

-    dobór indywidualny.

-    ocena osobnicza młodych buhajów,

-    unasiennianie testowe.

-    ocena wartości hodowlanej buhajów w zakresie cech mlecznych.

25.2.1. Wybór ojców buhajów

Wyboru ojców przyszłych buhajów należy dokonywać z dużą starannością, po prze prowadzeniu analizy wszystkich dostępnych ocen krajowych (dla buhajów krajowych) w zakresie wartości hodowlanej, w odniesieniu do cech mlecznych oraz w zakresie oceny pokroju potomstwa

W oparciu o wyniki oceny wartości hodowlanej buhajów Stacja Hodowli i Unasiema ma Zwierząt w porozumieniu z Okręgową Staqą Hodowli Zwierząt sporządza karty informacyjne dla kandydatów na ojców buhajów Karty te przekazane zostają do CSHZ

Po otrzymaniu tych zgłoszeń CSHZ powołuje komisję, która dokonuje przeglądu córek buhajów kandydujących na ojców oceniając ich pokrój według obowiązujących zasad oceny pokroju bydła. Wynik oceny wartości hodowlanej buhaja, w połączeniu z oceną pokroju jego córek stanowi podstawę decyzji o wyborze buhaja na ojca buhaja Komisja dokonująca wyboru buhajów na ojców następnego pokolenia ustala ich liczbę, bio rąc pod uwagę liczbę matek buhajów przeznaczoną do kojarzeń z buhajami przewidzianymi na ojców następnego pokolenia w danym roku

25.2.2. Wybór matek buhajów

Wyboru krów na matki buhajów dokonuie się spośród krów wpisanych do ksiąg bydła zarodowego wolnych od chorób zwalczanych z urzęau i enzootycznej formy białaczki Rodzice oraz dziadkowie takich krów muszą być wpisani do ksiąg bydła zarodowego danej rasy

Wybór jest dwustopniowy Wstępny wybór, przyuzyc>u komputera, dokonywany jest na podstawie minimalnych wartości indeksów selekcyjnych (oszacowana wartość hodowlana). Ostateczny wybór dokonywany jest przez komisję złożoną z selekcjonerów bydła OSHZ i SHiUZ uprawnionych do wyboru matek buhajów, po przeglądzie krów (ocenie pokroju) Ustalone minimalne wymagania selekcyjne dla matek buhajów (tab 41) mogą być podwyższane decyzją CSHZ Obowiązują one w całym kraju i nie mogą być obniżane. Realizatorzy programów regionalnych mogą natomiast je podwyższać

Tab. 42. Minimalne wymagania selekcyjne dla matek buhajów

Rasa	Tłuszcz (kg)	Tłuszcz {%)
Czarno-biała Czerwono-biała Polska czerwona Simentalska	+ 1 SD + 1 SD stosowane w zatwie oceny i selekcji buhs	-1 SD -1 SD rdzonych programach JÓW

SD - standardowe odchylenie.

Liczba krów wstępnie wybranych na matki buhajów powinna być większa od liczby potrzebnych do kojarzeń matek buhajów o przyjęty dla aanego okręgu wskaźnik eliminowania ich przy ocenie cech pokrojowych.

Komisyjną ocenę cech pokrojowych wstępnie wybranych krów kandydujących na matki buhajów przeprowadza się zgodnie z zasadami oceny i selekcji bydła dla celów hodowlanych oraz na podstawie wywiadu przeprowadzonego z właścicielem względnie pracownikiem obsługującym krowę

Minimalne wymagania dla kandydatek na matki ouhajów w zakresie cech pokrojowych przedstawiono w tab 42.

Tab 42 Minimalne wymagania dla kandydatek na matki bjhajów

Cechy oceniane	Rasy krów
	d	b	CZC		pc	simentalska
	tm'	t.m-nr'	tm.^1	t m-m-
Kaliber	5	6	5	“6“	6	6
Umięśnienie	4	5	5	5	5	7
Budowa	6	6	6	6	6	6
Wymię	7	7	7	7	6	6

^łlyp mleczny ^Jtyp mięsniMnlec/ny