IMG23 (21)

32

A. Ml CK I KWICZ

Nic dlatego, że Naród Wasz był oświecony naukami; bo Grecja, matka Filozofów, umarła i leżała w grobie, aż zapomniała o wszystkich naukach, a kiedy stała się prostakiem, oto zaczęła ruszać się.

I oświecone były królestwa Westfalskie, Włoskie i Holenderskie, które widzieliście, że porodziły się «*i poumierały, a nie zmartwychwstają,

A Wy będziecie wzbudzeni z grobu, boście wierzący, kochający i nadzieją mający.

Wiecie, iż pierwszy umarły, którego Chrystus z grobu wzbudził, był Łazarz.

I nie wzbudził Chrystus z grobu ani hetmana, ani filozofa, ani kupca, ale Łazarza.

I powiada pismo, iż Chrystus kochał go, i był to jeden człowiek, nad którym Chrystus płakał. A któż jest teraz Łazarzem między Narodami?

wielka potęga handlowa, podupad a w w. XVI. W r. 1797 podporządkowana Francji jako stolica Republiki Liguryjskiej, w r. 1805 wcielona zostaa do cesarstwa francuskiego. Kongres wiedeński włączył Genuę do Piemontu, w. 75 Grecja — starożytna Grecja straciła niepodległość w r. 146 p. n, e., podbita przez Rzymian. W średniowieczu stanowiła część wschodniego cesarstwa łacińskiego. W w. XV zagarnięta przez Turków, wolność odzyskała dopiero w wyniku powstania, które wybuchło w r. 1821 i zakończyło się w r. 1830 uznaniem niepodleg ości Grecji na konferencji londyńskiej, ww. 78—79 królestwa: Westfalskie — utworzone z ziem nadreń-skich w r. 1807 przez Napoleona, przestało istnieć w r. 1814; Włoskie — utworzone przez Napoleona w r. 1802 z Lombardii, Wenecji, Modeny i in. ziem północno-włoskich, rozpad'o się po jego klęsce; Holenderskie — utworzone przez Napoleona w r. 1806, włączone zostało do cesarstwa francuskiego w r. 1810.

w. 84 byl Łazarz — Jan 11, 1—44.

ww. 88—89 któż jest teraz Łazarzem — tu mowa o innej postaci ewangelicznej — nędzarzu z przypowieści (Łuk. 16, 19—31).

III

90 Pielgrzymie po'ls‘ki, byłeś bogaty, a oto cierpisz ubóstwo i nędzę, abyś poznał, co jest ubóstwo i nędza; a gdy wrócisz, do kraju,-abyś rzekł: Ubodzy i nędzarze współdziedzicami nloimi są.

Pielgrzymie, stanowiłeś prawa i miałeś prawo do korony, a oto na cudzej ziemi wyjęty jesteś spod opieki prawa, abyś poznał bezprawie; a gdy wrócisz do kraju, abyś wyrzekł: Cudzoziemcy razem ze mną współprawodawcami są.

Pielgrzymie, byłeś uczony, a oto nauki, któreś ce-ioo nił, stały ci się nieużyteczne, a te, któreś lekce ważył, cenisz teraz, abyś poznał, co jest nauka świata tego; a gdy wrócisz do kraju, abyś rzekł: Prostaczkowie współuczniami mymi są.

IV

Nie uciekajcie się pod opiekę książąt, urzędników i mędrków cudzoziemskich. Głupi jest, kto w czasie burzliwym, kiedy chmury z piorunami ciągną, ucieka się pod opiekę dębów wielkich albo puszcza się na wodę wielką.

Książęta i urzędy wieku tego są to drzewa wiel-no kie, a mądrość wieku tego jest to woda wielka.

Mickiewicz skojarzył tq postać z opowieścią o wskrzeszeniu Łazarza.

ww. 95—96 wyjęły jesteś spod opieki prawa — emigranci polscy we Francji na podstawie prawa o cudzoziemcach z 9 kwietnia 1832 r. podlegali ministerstwu spraw wewnętrznych i otoczeni byli szczególnym nadzorem policyjnym, w. 104 Nie uciekajcie się pod opiekę książąt — por. Ps. 146. 2.