IMG69 (7)

Rysunek 3.5

^SOSnOWCa Ba*"‘s<escon_etric_b» Br. (wg Habera. ,953,: A, B. C. D. E.

iwy. Wioski pokrywają ciało owada w sposób charakterystyczny dla poszczególnych gatunków. Układ włosków stanowi dzidki swej trwałości dobrą cechę taksonomiczną i nosi nazwę chaetotaksji (rys 3.X) Włoski mogą mice różną wielkość i kształt Włoski

silnie zbudowane nazywają się szczecinkami lub kol-

cami.

U gąsienic niektórych motyli, np. u kuprówki rudnicy, korowódki sosnówki, włoski są połączone / komorą gruczołową, której trująca wydzielina wypeł-ta jamę zwykle bardzo ostrego i kruchego włosa. U kuprówki rudnicy wioski jadowe mają kształt ząbko-a tych strzałek i tkwią po 3-12 sztuk w zbiornikach komórek jadowych, które są umieszczone w broda-

Rysunek 3.6

/X7’B*7!kn7ide7^r/bOWC* ^Aphr0f>ho,a "*^c,na °°*

Budowa i tunkcjo ciała owadów lotnych 37

Rysunek 3.7

Schemat budowy włosa (z Rossa. 1965) A widok z góiy, B - pr/ekró)

(z boku): I - włosek. 2 - błona stawowa włoska. 3 - opłkułlkuil. 4 - komórka błony stawowe), 5 - kutlkula. 6 - komórka naskórka, 7 - komórka trichogomczna

A

w kac li l’o ułamaniu włosa jad moż.c dostać się do skóry człowieka, powodując slan zapalny. U niektórych owadów występują B włoski hydrofobowe, dzięki kióryin powierzchnia ciała owadów nie ulega zwilżeniu, co ma szczególne znaczenie dla owadów glebowych. gdyż utrudnia wnikanie wody do układu oddechowego

3.    t.uski występujące na ciele motyli, wielu ryjkowców, komarów. niektórych błonkoskrzydłych i innych owadów są przekształconymi, spłaszczonymi włoskami (rys. 3.‘>|. Są one ułożone w dwóch warstwach, osadzone na krótkich i cienkich trzonkach. dzięki czemu łatwo odpadają od ciała. Stąd stare osobniki tych owadów, np. szeliniaki. mają ciało jednobarwne, pozbawione plam utworzonych z kolorowych łusek. Barwa łusek związana jest z. występowaniem specjalnych struktur w kszlałcie żeberek, otworków i zagłębień, które załamując światło. dają różnobarwne efekty (rys. 3.10). Łuski niektórych motyli, zwłaszcza samców (np. z mdza|u modrawek. bielinek). mogą mieć połączenie z. gruczołami zapachowymi i nazywają się wówczas andro komami Mieszczą się one na różnych częściach ciała i wydzielają aromatyczną won zw , biającą samice.

4.    Gruczoły. Do gruczołów związanych z działalnością skóry należą gruczoły wonne odstraszające, woskowe, żywiczne, smarowe, allotrolicznc i wciągalnc. Umieszczone są one w naskórku, a swe ujście mają zlokalizowane na powierzchni ciała Będą one omawiane w dalszej części podręcznika.

3.1.2. Ubarwienie

Barwy owadów mogą hyc¹ barwami pigmentowymi luh optyczno strukturalnymi Kz.i dziej występują formy bezbarwne, u klórych poprzez przezroc/sslą skórę rnozc przeswus wad barwa pokarmu zgromadzonego w przewodzie pokarmowym Jeżeli występują co n.u mniej dwie barwy kontrastowe, mówimy wówczas o rysunku ciała owadow

Barwy pigmentowe są zwykle umiejscowione w oskorku są wowc/as kujzo irw il i nic ulegają zmianie po śmierci owadów. aJho znaiduią się. ik np u ss.i/ck w na .korku i wówczas są nietrwale, gdyż żywe komórki naskórka ulcg.uą rozkładowi po simci, i .n> a da. Mniej ważne są barwy podoskórkowe, będące ubarwieniem wewnętrznych narządi ■> ciała owadow (np. białe larwy komików, chrabąszczy1.1 barwy nadoskorkowe. klonom są delikatne, ścieralne utwory w postaci puszystego, cienkiego nalotu nj pc>wierzchm u.il.i niektórych galunków Najważniejszymi barwnikami klóre nadaiąowadom baiwy ml. - u ne| doc/crwnncj i żółtej. są mclaniny, następnie barwniki puryriowe. nul.uą,barwę bulą barwniki zbliżone do chlorofilu, nadające latno/iclone barwy szaranc/akom i gąsienicom wielu motyli Wyróżnia się lez barwniki pohirralnc (roślinnei. jak kamteny. flawony «t«o