IMG 17

tocznym. Ato cel taki zamierza się osiągnąć w sposób nie rzucający sią w oczy jako rodzaj wywknosj presji daleki od Jawnego i brutalnego sterowania zachowaniami uczniów.

Tak na przykład, manipulacja uczniami polega na dyskretnym ich wyręczaniu w podejmowaniu określonych decyzji lub wyborów konkretnych zadań, przy jednoczesnym upozorowaniu swobodnego udziału w tego rodzaju decyzjach czy wyborach. W rzeczywistości jednak czyni sią ićh posłusznymi wykonawcami ustalonego odgórnie programu nauczania i wychowania lub pewnego doraźnego planu pracy. Często poleca sią im po prostu przeprowadzenie formalnego głosowania, co bynajmniej nie musi być zgodne z ich wewnętrznym przeświadczeniem o słuszności takiej procedury. Pozorny udział uczniów w decyzjach uzyskuje tię nader często w sytuacji, kiedy umożliwia się im przyjęcie tylko jednego stanowiska w interesującej ich sprawie, tj. bez ujawnienia stanowiska alternatywnego. To samo może zaistnieć w przypadku wyboru jednej spośród dwóch łub więcej możliwości, gdy przyzwolenie ze strony niuczycieia-autokraty na realne urzeczywistnienie istnieje tylko i wyłącznie w stosunku do z góry „wypatrzonej” .przez niego możliwości. Wyrafinowaną formą manipulacji w szkole może być i jest często odwoływanie się do różnego rodzaju nagród i kar, pochwał i nagan. a także nadmierne aranżowanie współzawodnictwa indywidualnego i grupowego* przypisywanie niektórym uczniom etykiety ucznia „trudnego”, leniwego” „agresywnego” itp.

Indoktrynacja uczniów polega na wpajaniu tan określonego apooobu widzenia żyda i świata za pomocą wielokrotnego powtarzania stale takich samych lub bardzo podobnych sądów, opinii czy ocen t to bez głębszych uzasadnień racjonalnych. Podają tftą ja uczniom do bezkrytycznego Ich przyjęcia (zawisrae-Maj. M zaś usiłują *ę przekazywane sądy podeprzeć argumentacją. to a reguły Jest ona nader powierzchowna lub naparła pmyslnwtową ekwfłibryetyką słowną, t której sbeohibde ote alt wywiiii dk ukazania prawdziwości mddktrynowanydi opinii cs$ ftużneż Indtaktiynacją uprawia naerrycisl. który nie wy-jaAaia omawianych ąne de kość*. wkawtllsis uraniam sta-eaasóe pytań lab wyeshmis swych wąlpiiwsóei I nispiórejiw; po tmb mtaaarasBwuć weaaiśw kmntytrą lshcjh lecz ejmsjs ją w