IMG 1411271551

\.V

rXV

\v

^aj,V*Vi

*0 j

SN

iHisil

W

te

I '"Peck*

|S

I

;^2yteecj. I H szacuj ‘^a)- Ponadto i

^e*Pei

Jnięciecelu El stabilno,

C; onu podobień-

na, będzie 'ejmuj^cei lia życzę- I 'nań. Pod I ydajesif, I t ten jest I lia prze- I i pewne I

cy/no# I

Leksykon prawidłowości psychologicznych 53

już uzyskanego rezultatu (na przykład cenimy własne mieszkanie, choć daleko mu do ideału, jako dobrze położone i przytulne, dlatego że już je kupiliśmy), i „kwaśnymi winogronami’ - gdy obrzydzamy sobie to, czego nie możemy osiągnąć (człowiek zmienia przekonania zgodnie z wielkością szans na realizację celu). Współcześnie podważa się takie rozumienie decyzji racjonalnych i dopuszcza modyfikację lub ponowną konstrukcję preferencji, czy też zmianę celu w trakcie procesu decyzyjnego (March, 1978). Niemniej badacze teorii decyzji jednoznacznie wskazują na pojawiające się w myśleniu badanych odchylenia od logicznej poprawności procesu decyzyjnego:

24. Naruszanie postulatu niezależności preferencji od przekonań (violations of the independence ofpreferences and beliefs; Montgomery, Sjoberg, Lewicka, Johansson, 1990; Weinstein, 1980; za: Lewicka, 1993) sprawia, że fakt, czy coś jest łubiane bardziej czy mniej, wpływa na przekonania. W takim wypadku nie docenia się prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzeń niekorzystnych, a przecenia możliwość pojawienia się wydarzeń pożądanych, na przykład myślimy, że nieszczęście może się przytrafić przede wszystkim innym, ale nie nam.

25. Naruszanie postulatu stałości preferencji w podejmowaniu decyzji (violations ofconstancy ofpreferences). Preferencja to instrumentalna wartość decyzji w procesie dążenia do celu. Celem może być na przykład osobiste szczęście i wówczas decyzja sprowadza się do wyboru tej opcji, która w największym stopniu zapewni szczęśliwy żywot. Naruszanie stałości preferencji zdarza się wtedy, gdy ocena przydatności opcji nie jest przechodnia (zgodnie z zasadą opisaną wyżej). Na przykład, jeśli uznamy, że można osiągnąć szczęście poprzez trzy zdarzenia w ko-