IMG 29 (3)

szkoły oraz (nauczycieli i poszczególnych przedmiotów 'nauczania.

Czynne uczestnictwo uczniów trudnych w organizowaniu wycieczek i imprez szkolnych podczas zajęć pozalekcyjnych przyczynia się nie tylko do korzystnej zmiany ich stosunku do nauki szkolnej, lecz także stwarza-dogodne warunki do prawidłowego rozwoju społecznego i umysłowego. Ma ono też duże znaczenie zdrowotne i psychohigieniczme. Pozwala uczniom na odreagowanie napięć psychicznych i tym samym pozbycie się nadmiernej lękliwości (fobii szkolnej), podnosi ich samopoczucie, wyzwala nowe zainteresowania, umożliwia zaspokajanie aktywności ruchowej, wzbogaca zasób wiadomości i doświadczeń

Szczególną funkcję wychowawczą spełniają wycieczki i imprezy klasowe. Wśród wycieczek wyróżnia się m.in. wycieczkę turystyczną, krajoznawczą, całodzienną z biwakowaniem, parogodzinną połączoną z zajęciami terenowymi (por. Hakke Cz. i No-nas N., 1986). Do imprez klasowych należą: imprezy o charakterze obrzędowym, związane z tradycjami i symboliką danej klasy; imprezy o przewadze treści ideowych, np. wieczornice lub uroczyste narady z okazji Dnia Wojska Polskiego, Święta Pracy, patrona szkoły, rocznicy Wyzwolenia Warszawy itp.; imprezy artystyczne (oparte na przeżyciach estetycznych), np. wieczornice poetyckie, wieczorki taneczne, spotkania z różnych okazji (Sowińska H., 1975, s. 84).

Bezpośrednią odpowiedzialność za zorganizowanie wycieczek i imprez klasowych ponosi przeważnie wychowawca klasy. Ale nie oznacza to bynajmniej, że sam wszystko organizuje. Współpracować z nim mogą uczniowie, którzy biorą aktywny udział zarówno w planowaniu i przygotowaniu, jak i w prowadzeniu oraz ocenianiu organizowanych wycieczek j imprez szkolnych.

Specjalnego izaąngażowania społecznego uczniów wymaga przygotowanie wycieczki lub imprezy szkolnej oraz samo uczestnictwo. Na przykład podczas przygotowania wycieczki połączonej z zajęciami terenowymi można zatroszczyć się o takie sprawy, jak: wcześniejsze poinformowanie uczniów i rodziców o mających odbyć się zajęciach terenowych i o konieczności odpowiedniego zaopatrzenia w sprzęt osobisty, przybory, ubranie i buty; podział klasy na grupy lub zastępy oraz dokonanie we-

wnętrznej organizacji każdego z tych zespołów (wybór dowódców, funkcyjnych); zorientowanie uczniów o czasie pobytu w terenie i głównych tematach ćwiczeń; ustalenie trasy marszu i Yniejscn postoju; podanie miejsca zbiórki i ćwiczeń oraz czasu powrotu z zajęć; ustalenie znaków i sygnałów porozumiewania się na odległość podczas ćwiczeń w terenie oraz znaków alarmowych, np. sygnalizujących przerwanie ćwiczeń, zaistnienie wypadku, zbórkę alarmową itp.; poinformowanie dyrekcji szkoły o wyjściu z uczniami w teren (Hakke Cz., Nonas N., 1986, s. 22).

Bierne uczestnictwo uczniów w przygotowaniu wycieczki lub imprezy szkolnej miałoby niewielkie znaczenie wychowawcze. Pozbawiałoby ich ponoszenia osobistej odpowiedzialności za wykonywanie określonych zadań i zadowolenia z własnych osiągnięć liczących się w skali klasy i szkoły. Bardzo ważne są również wykonywane przez uczniów zadania w czasie trwania wycieczki lub imprezy klasowej czy szkolnej. Każda wycieczka (lub impreza organizowana w ramach zajęć pozalekcyjnych) stwarza sposobność bezpośredniego w niej udziału poprzez przejmowanie na siebie konkretnych zadań. Na przykład podczas pewnej wycieczki krajoznawczej w klasie VI jeden z wcześniej utworzonych zespołów uczniowskich zajmował się sprawami porządkowymi; drugi — gromadzeniem materiałów łącznie ze zdjęciami fotograficznymi celem przygotowania gazetki klasowej; trzeci — nagrywaniem na taśmie magnetofonowej spostrzeżeń „wyłapywanych na gorąco” z myślą o odtworzeniu ioh kolegom i koleżankom z innych klas; czwarty — pełnieniem roli przewodników w miejscach uprzednio zaplanowanych; piąty — stwarzaniem przyjemnej atmosfery poprzez inicjowanie piosenek w czasie jazdy autokarem; szósty — wykorzystaniem podręcznej apteczki w razie nagłej potrzeby. Prawie każdy z wymienionych zespołów 3-5-oso-bowych miał w swym składzie ucznia trudnego.

Po odbytej wycieczce lub imprezie klasowej dobrze jest również przeznaczyć kilka minut na je.j wspólną ocenę. Chodzi zwłaszcza o wyeksponowanie dodatnich stron zorganizowanej wycieczki ozy imprezy.

Organizując wycieczki i imprezy szkolne z czynnym udziałem uczniów sprawiających trudności wychowawcze warto pamiętać, iż początkowo mogą czuć się oni jakby zagubieni, ujawniać trud-