IMGA64 (2)

wodów do obaw, jeżeli rodzic jest zazdrosny, bo mimo 1 wszelkich wywoływanych przez to, przejściowych kom-plikacji, przetrwa je ono pomyślnie. ⁰ tBaśnie nie mówią nam nic o tym, dlaczego dany 3 ojciec czy dana matka nie są w stanie cieszyć się, że dziecko dorasta i zdobywa nad nimi wyższość, ale stają się o nie zazdrośnilNie wiemy, czemu królowa w baśni 1 Królewna Śnieżka nie umie starzeć się z wdziękiem 1 i nie może w pośredni sposób czerpać własnej satysfakcji z dziewczęcego rozkwitu córki. Lecz przecież u- i przednio w życiu musiało się jej coś takiego przydarzyć, co sprawiło, że jej miłość własna stała się tak bardzo podatna na zranienie, w rezultacie czego nienawidzi dziecka, które powinna kochać. W jaki sposób lęk rodzica przed własnym dzieckiem przechodzić może z pokolenia na pokolenie, pokazuje całość owego cyklu mitów, którego centralną część stanowi opowieść o Edypie.¹⁰

Cykl ten — kończący się opowieścią o walce siedmiu przeciw Tebom — zaczyna się od historii Tantala, który, dopuszczony do towarzystwa bogów, pragnie sprawdzić, czy rzeczywiście wiedzą wszystko i w tym celu zabija swego syna Pelopsa, dając bogom jego ciało do jedzenia. (W baśni Królewna Śnieżka królowa rożka-1 żuje zabić córkę i zjada potrawę, o której sądzi, że i sporządzona została z części jej ciała.) Według mitu, j niegodziwy czyn Tantala wypływał z jego pychy; z podobnych pobudek królowa popełnia swój czyn w baśni. Królowa, która pragnęła pozostać na zawsze najpiękniejszą na świecie, za karę musi tańczyć w rozpalonych do czerwoności żelaznych trzewikach, aż umrze. Tan-talos, który chciał oszukać bogów, dając im do zjedzenia ciało własnego syna, skazany został na wieczne cierpienia w Hadesie, znosząc tam nieustanny głód i pragnienie, przy czym stale pojawiają się przed nim woda i owoce, i stale usuwają się z jego zasięgu, kiedy wvriad nie po nie ręce. Tak więc i w micie, i _w baśni w i stosowana jest do zbrodni.    ^m

Podobnie w obu rodzajach opowieści śmierć niekoniecznie oznacza kres życia: bogowie wskrzeszają Pelopsa, a królewna Śnieżka odzyskuje przytomność. i-TSmierć danej osoby jest tu raczej symbolem tego, że ktoś pragnie, aby osoba ta została usunięta — dokładnie tak, jak w przypadku życzeń dziecka w wieku edypal-nym; naprawdę bowiem nie chce ono śmierci rodzica, którego uważa za rywala, ale pragnie po prostu, aby usunął się on z drogi, co pozwoliłoby dziecku skupić na sobie całą uwagę drugiego z rodziców}* Dziecko o-czekuje, że rodzic, którego w danym momencie z wszystkich sił pragnie się pozbyć, za chwilę będzie cały i zdrów, służąc mu wszelką pomocą ✓Podobnie też w baśniach ktoś zostaje w pewnym momencie uśmiercony albo zamieniony w kamień, a potem wraca do życia.

Tantalos to ojciec, który gotów jest poświęcić dobro syna, by dogodzić własnej pysze. Okazało się to zgubne i dla syna, i dla niego samego. Pelops, potraktowany w ten sposób przez własnego ojca, nie zawaha się później zabić cudzego ojca, gdy stanie mu on na przeszkodzie. Stało się to, kiedy król Ojnomajos z Elidy, chcąc mieć piękną córkę Hippodamię wyłącznie dla siebie, obmyślił plan pozwalający mu ukryć to pragnienie, a zarazem mieć pewność, że córka nigdy go nie opuści. Mianowicie każdy zalotnik Hippodamii musiał współzawodniczyć z nim w wyścigu rydwanów i w razie zwycięstwa miał otrzymać Hippodamię za żonę, a w razie przegranej król zyskiwał prawo zabicia go, co też zawsze czynił. Pelops potajemnie zamienił mosiężne spojenia rydwanu króla na woskowe i w ten oszukańczy sposób wygrał zawody, a król zginął.

^ Jak dotąd, mit ukazuje, że z równie tragicznymi następstwami mamy do czynienia wtedy, gdy ojciec dla swoich celów poświęca syna, jak wówczas, kiedy z racji edypalnego przywiązania do córki próbuje pozbawić ją samodzielnej egzystencji, a pretendentów do ręki — nawet życia. Dalej mit przedstawia straszliwe konsekwencje „edypalnej” rywalizacja miedzy rodzeństwem.

9 — Bettelheim t. I*

05