IMGb77

WAŁY I OSIE

Osią lub walem nazywamy element maszyny najczęściej mocowany w łożyskach na którym osadzone są części maszynowe wykonujące ruchy obrotowe lub wahadłowe.

Wałem nazywamy część, której głównym zadaniem jest przenoszenie momentu obrotowego. Wał poddawany jest skręcaniu , przy czym może przenosić jednocześnie moment zginający oraz sity ściskające lub rozciągające.

Oś to element, który nie przenosi momentu obrotowego, jest obciążony głównie momentem gnącym, służy do utrzymania w zadanym położeniu innych elementów i przenoszenia obciążeń na łożyska lub podpory.

Czopy to odcinki wałów i osi służące do osadzania łożysk lub innych elementów. Wały i osie mogą być:

-    gładkie, gdy przekrój poprzeczny elementu zmienia się bardzo mało wzdłuż długości,

-    kształtowe, gdy przekrój poprzeczny jest wyraźnie zmienny (dostosowany do obciążenia) wzdłuż osi geometrycznej elementu.

Wały mogą być:

-    pełne, ^

-    drążone,

-    kołowe,M

-    profilowe,

-    sztywne,

-    giętkie, ³

-    wykorbione itd.

Osie z reguły są proste.

Kształtowanie wałów

Po wyznaczeniu teoretycznego kształtu, wynikającego z obliczeń wytrzymałościowych, należy określić rzeczywisty kształt wału, uwzględniając zadania poszczególnych powierzchni. Kształt ten powinien spełniać cztery wymagania:

-    powinien być jak najprostszy technologicznie (łatwość wykonania),

-    musi zapewniać wymaganą wytrzymałość wału (wpływ karbów),

i zróżnicowane powierzchnie muszą stworzyć dobre bazy do ustalenia części osadzonych na wale,

-    powinien zapewniać małe koszty produktu.

37