IMG�81 (2)

których wskazań na granicy dopuszczalnego błędu), to na drugim podzakresie (ewentualnie dla inne] funkcji) przykładowe błędy względne jednoznacznie mieszczą się w granicach błędu dopuszczalnego Oznaczałoby to. Ze przyrząd _na tym innym podzakresie (ewentualnie innej fiinkgi pomiarowej) jest średnio dokładniejszy

Do wyznaczenia błędu danego wskazania nie wystarczy wykonać jeden pomiar Konieczne jest wielokrotne równoważenie mostka i wielokrotne mierzenie oraz uśrednianie wyników pomiarów otrzymywanych dla danego wskazania, ponieważ stan zrównoważenia badanego mostka nie jest jednoznaczny

Pomiary powinny być tak wykonywane. Ze najpierw nastawia się wskazanie mostka (na pokrętle potencjometru), które ma być sprawdzane, a następnie dobierając nastawę na wzorcu doprowadza się do równowagi mostek Nastawa na wzorcu, dla której osiągnięto zrównoważenie, jest wartością, która powinna być równa wskazaniu sprawdzanego przyrządu, gdyby on na danym podzakresie dla danej funkcji pomiarowej był dokładny Przy postępowaniu przeciwnym, tj. przy równoważeniu na mostku dla danej nastawy na wzorcu cały powyższy wywód o „przenoszeniu” błędów z podzakresu na pod zakres nie ma zastosowania (bo błąd mostka nie musi mieć tej samej wartości dla różnych wskazań, a te będą przypadkowe)

Wyznaczenie składowej niepewności wynikającej z progu pobudliwości mostka na danym podzakresie wykonuje się w dwu etapach W etapie pierwszym wyznaczamy czułość względną mostka (czułość wypadkową wraz z detektorem, patrz, str 191) W tym celu możemy skorzystać z procedury ogólnej (zawsze możliwej) albo sytuacyjnej (możliwej np w ćwiczeniu). Według procedury ogólnej postępujemy następująco Równoważymy mostek dla wybranej rezystancji R, (np. w naszym przypadku dobierając odpowiednią wielkość rezystancji na wzorcu zapewniającą możliwość zrównoważenia mostka dla środkowego wskazania danego podzakresu) Zapisujemy wartość uzyskanego wskazania mostka Rn (nastawa na potencjometrze) Zmieniając nastawę potencjometru Rn wywołujemy niezrównoważenie Aa (np wynoszące Aa= I działkę na podziałce detektora) Odczytujemy zmianę ARn, przy której osiągnęliśmy Aa Czynności należy powtórzyć wielokrotnie wywołując (±Aa), na detektorze, a o-trzymane wyniki (ARn)i uśrednić (oczywiście przy obliczaniu średniej uwzględnia się moduł \±ARrf) Czułość względną S° wyznaczamy wg (4 9) pamiętając, że u nas AUcurAa, R’ “Rn oraz AR,=ARn ( ARn - wartość średnia)

Według procedury sytuacyjnej (możliwej w naszym ćwiczeniu) dla danego R, równoważymy mostek i zapisujemy wartość nastawy R. Zmieniamy wielokrotnie R, o ±AR, w taki sposób, żeby na detektorze powstało niezrównoważenie, np Aa = 11 działkę Z otrzymanych danych obliczamy jak poprzednio czułość względną 5° wg (4 9).

Składową niepewności wskazań mostka wynikającą z progu pobudliwości wyznaczamy na podstawie czułości otrzymanej w pierwszym etapie Oceniamy, jaka mogła być przeciętnie niepewność odczytu zera na podziałce detektora przy równoważeniu mostka, np. niech to będzie Aa,^m0.1 działki Niepewność zrównoważenia wynikająca z progu pobudliwości np dla wskazania R, wyniesie

(5.6)

Aa, Oltfe S* S*

Niepewność zrównoważenia mostka (wynikająca z progu pobudliwości) jest w naszym przypadku pomijalna, bo czułość jest duża, a mostek jest mało dokładny 5.8.2. Program działań

1.    Zapoznać się z dokumentacją mostka i przenieść do protokołu dane o metrologicznej charakterystyce mostka

2.    Wybrać podzakrcs dla funkcji pomiarowej R>, na którym ze względu na posiadany zestaw wzorców można najkorzystniej wykonać pomiary dla wszystkich zaplanowanych wskazań.

3.    Nastawiać na mostku wielokrotnie kolejno zaplanowane do sprawdzania wskazania, równoważyć mostek (dobierając odpowiednią nastawę na wzorcu), zapisywać nastawione na wzorcu wartości.

4.    Jak w punkcie 3, lecz dla innych podzakresów funkcji pomiarowej Rx, wykonać pomiary dla jednego wybranego wskazania (spośród wskazań sprawdzanych w p 3).

5.    Jak w punkcie 4, lecz dla wybranych podzakresów funkcji pomiarowej Cr

6.    Jak w punkcie 5, lecz dla jednego podzakresu funkcji pomiarowej Lx

7.    Wyznaczyć niepewność wynikającą z niezrównoważenia mostka (wynikającą z progu pobudliwości)

8.    Opracować wyniki pomiarów. Sporządzić wykres (wykresy) analogiczny do wykresu jak na rys 5.7 i sformułować ocenę dokładności badanego przyrządu wynikającą z zakresu wykonanych badań Przyjąć w analizie, ze dokładność wzorców jest o rząd lepsza nu dokładność badanego przyrządu

5.9. Badanie złożonych przebiegów za pomocą oscyloskopu cyfrowego 5.9.1 Wprowadzenie

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z możliwościami technicznymi generatora-syntezera i możliwościami pomiarowymi oscyloskopu cyfrowego na przykładzie badania dokładności generowanych przebiegów złoZonych.

Ćwiczący mają na stanowisku laboratoryjnym dostęp do wyciągu z oryginalnych instrukcji (w języku angielskim) generatora-syntezera i oscyloskopu cyfrowego Z tego względu ograniczono się tu do wprowadzających objaśnień, które ułatwią odszukanie w obszernych instrukcjach szczegółowych informacji o sposobach użycia przyrządów i będą pomocne przy wykonywaniu programu ćwiczenia Pogłębiony opis zasady działania syntezera i analiza jego właściwości podane są w p. 3.2.2 skryptu W ćwiczeniu potrzebna jest znajomość techniki oscyloskopowej (p. 3.6.5) i problemów odtwarzania przebiegu napięcia na podstawie wyników cyfrowych pomiarów napięcia chwilowego (p. 3.6.2), która zapewniłaby głębsze rozumienie działania stosowanych przyrządów.

Jak wiemy, wszystkie funkcje generatora-syntezera realizowane są programowo Program prostych funkcji uruchamia się za pomocą odpowiednio oznaczonych przycisków i po nastawieniu pożądanych wartości parametrów Uruchomienie złożonych funkcji inicjuje się za pomocą kombinacji przycisku „Shift” i przycisku oznaczonego symbolem danej funkcji Złożone funkcje wymagają jednak dodatkowych decyzcji dotyczących opcji i wartości parame-

239