logistyka zaopatrzenia5

w działach marketingu, zbytu, produkcji, zaopatrzenia, gospodarki materiały wej. Szczególne koszty stałe mogą być związane z poszczególnymi grupami produktów w stosunku miesięcznym i narastająco jako sumy całkowite. War. tością miarodajną przy ustalaniu szczególnych kosztów stałych jest zazwyczaj moc produkcyjna przypadająca na poszczególne grupy produktów w różnych miejscach powstawania kosztów. Pozostałe koszty stałe, na które ma wpływ jedynie dyrekcja przedsiębiorstwa, nazywa się ogólnymi kosztami stałymi. Obejmują one przede wszystkim koszty stałe w działach, za które odpowiadają dyrekcja, kierownik finansów i rachunkowości oraz administracji ogólnej.

Uwzględnienie w ramach kosztów, kosztów logistycznych oraz ich zróżnicowanie według różnych kryteriów jest korzystne m.in. z tego powodu, że istnieje możliwość przyporządkowania określonych rodzajów kosztów do odpowiednich nośników, budżetowania, przeprowadzania kontroli gospodarności oraz zbadania przyczyn odchyleń między planem a wykonaniem. Wysokość tych kosztów jest jednak często trudno ustalić, gdyż w zależności od tego, jakie rodzaje kosztów zaliczy się do kosztów logistycznych i jak się je przyporządkuje do wyodrębnionych miejsc powstawania, poziom ich jest różny. Również w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa, jego wielkości, charakteru działalności poziom kosztów logistycznych jest zróżnicowany.

W rachunku kosztów ważny jest taki podział kosztów logistycznych, który pozwala na przypisanie ich do odpowiedniego rodzaju efektu w obszarach logistycznych, począwszy od punktu dostawy do punktu odbioru¹³⁸. Przykładowym wyszczególnieniem kosztów w odniesieniu do efektów jest ich podział według czynności (funkcji) logistycznych, takich jak: obsługa zamówień, zarządzanie zapasami, magazynowanie i transport.

Z realizacją obsługi zamówień wiążą się koszty:

-    nawiązywania kontaktów handlowych, wymiany informacji,

-    opracowywania własnych ofert handlowych, np. katalogów,

-    związane z przyjmowaniem, opracowywaniem i modyfikacją zamówień, wystawianiem faktur,

-    tworzenia i funkcjonowania systemu informatycznego w procesie realizacji zamówień, np. koszty zakupu komputerów i oprogramowania.

Koszty obsługi zamówień są kosztami względnie stałymi, które nie zależą od wielkości partii zamawianych materiałów lub wyrobów.

‘ ^IM Por.: K. Kowalska: Controlling logistyczny w przedsiębiorstwie. AE, Katowice 1996.

Koszty utrzymania zapasów to podstawowa część kosztów logistyki przedsiębiorstwa. Obejmują one:

l koszty zaangażowania kapitału własnego lub obcego w finansowaniu zapasów, np. odsetek od kredytów,

_ koszty fizycznego i ekonomicznego starzenia się zapasów,

, koszty przerobu handlowego, np. uszlachetniania, pakowania, znakowania.

Koszty utrzymania magazynów wynikają bezpośrednio z funkcji, jakie spełniają magazyny. Biorąc to pod uwagę do kosztów magazynowania zalicza się:

_ koszty związane ze składowaniem zapasów,

-    koszty związane z funkcją manipulacyjną magazynów.

Koszty składowania zapasów mają charakter względnie stały, natomiast koszty manipulacji są uzależnione od intensywności operacji magazynowych.

W poszczególnych przypadkach można je uznać za koszty zmienne.

Koszty magazynowania zależą więc od racjonalnego wykorzystania potencjału magazynowego (powierzchni i pojemności magazynów), a także od wydajności pracy dzięki mechanizacji i automatyzacji operacji magazynowych oraz wprowadzenia oznakowania. Koszty te można również rozpatrywać z punktu widzenia posiadania własnych magazynów lub ich wynajmowania Koszty transportu występują w postaci:

-    kosztów obsługi transportowej, gdy przedsiębiorstwo dysponuje własnymi środkami transportu,

-    ceny obcych usług transportowo-spedycyjnych.

W strukturze rodzajowej kosztów obsługi transportowej można wyróżnić:

-    koszty amortyzacji majątku trwałego,

-    koszty ubezpieczenia środków transportu, podatków, opłat,

-    koszty utrzymania własnego zaplecza takiego transportu,

-    bezpośrednie koszty eksploatacyjne w postaci kosztów osobowych, np. płace, i materialnych, np. paliwo, konserwacja,

-    koszty zarządzania transportem.

Udział kosztów stałych (niezależnie od przebiegu pojazdów) w kosztach transportu jest zróżnicowany w poszczególnych gałęziach transportu. Wysoki udział kosztów stałych występuje w transporcie kolejowym, żegludze śródlądowej oraz w transporcie lotniczym. W transporcie samochodowym większość kosztów to koszty zmienne zależne od przebiegu, takie jak: koszty paliwa, wynagrodzenia kierowców oraz amortyzacja pojazdów liczona według ich przebiegu. Ceny obcych usług transportowo-spedycyjnych jako rodzaj kosztu transportu są określone przez taryfy lub podczas negocjacji i ustaleń zawartych z przewoźnikiem.

127