new 14

30 2. Charakterystyka gwintów znormalizowanych

rzaniu części zamiennych do urządzeń sprowadzanych z krajów anglosaskich.

Wszystkie gwinty calowe mają kąt zarysu a=55°. Średnice gwintów calowych zwykłych i gwintów rurowych wyrażone są w calach, a gwintów drobnozwojnych w mm. W oznaczeniu gwintów calowych podaje się wymiar średnicy znamionowej, którym jest średnica zewnętrzna gwintu wewnętrznego D (nie istnieje symbol oznaczenia rodzaju gwintu).

i”

I tak na przykład gwint o średnicy D = l,5 cala oznacza się: l * . Gwint Whitwortha drobnozwojny oznacza się symbolem W. Pełne oznaczenie składa się z symbolu, średnicy znamionowej (jest nią średnica D w mm)

i podziałki gwintu w calach. I tak na przykład gwint o średnicy D = 60 mm i    r*

i podziałce P— cala oznacza się W60X 6 .

W skład oznaczenia gwintu rurowego wchodzi symbol G i średnica znamionowa, którą jest średnica wewnętrzna rury. I tak na przykład

i

gwint o średnicy znamionowej d=l,5 cala oznacza się G 1 * (bez podawania symbolu cala).

Gwinty calowe (Whitwortha) zwykłe i drobnozwojne niemal zupełnie wyszły z użycia. Dlatego też zrezygnowano z dokładniejszego opisu budowy i zasad tolerowania tych gwintów. Stosowane zaś są powszechnie we wszelkiego rodzaju połączeniach rurowych — gwinty calowe rurowe (tablica 2.5). Zarys nominalny gwintów rurowych na wierzchołkach i w bruzdach jest zaokrąglony promieniem B = 0,137329 P, stycznym do zarysu boków'. Wierzchołki gwintu wewnętrznego i zewnętrznego mogą mieć prostoliniowe (równoległe do osi gwintu) ścięcia w zakresie nie przekraczającym pola tolerancji. Wszystkie średnice gwintu tolerowane są suwli-wie (odchyłki dolne gwintu wewnętrznego El i górne gwintu zewnętrznego es = £1=0).

Dla średnicy D nie określa się odchyłki górnej a dla średnicy d_x dolnej. Tolerancje średnicy podziałowej gwintów wewnętrznych i zewnętrznych są uporządkowane w szeregach tolerancji A i B. Tolerancje szeregu A są dwukrotnie mniejsze niż szeregu B.

W połączeniach rurowych dopuszcza się kojarzenie części z gwintem rurowym walcowym wewnętrznym z częścią z gwintem rurowym stożkowym (określonym w normie PN-80/M-02031). Gwint walcowy musi być w tym przypadku dostatecznie długi, mieć zarys z wierzchołkiem zaokrąglonym a tolerancja T_Di powinna odpowiadać wartości według szeregu A. Przykładowe oznaczenie skojarzonego złącza o średnicy nominalnej gwintu d=2 cale (gwint stożkowy zewnętrzny oznacza się symbolem R) będzie następujące: G/R2-A, Gwinty walcowe wewnętrzne w skojarzeniach z zewnętrznymi gwintami stożkowymi mogą być tolerowane symetrycznie względem wymiarów nominalnych (odchyłki górna ES i dolna El są

Tablica 2.5. Gwinty rurowe walcowe (dane zaczerpnięte z normy PN-79/M-02030)

d₂^D₂=d-0,U0J77P di =D,-d- 1,?806SiP

Oznaczenie średnicy znamionowej		p	d= D	d2=D2	d, = />,
1	^2	mm
1	2	3 | 4		5 | 6
1 16	-	0,907	7,723	7,142	6,561
8	-		9,728	9,147	8,566
1 4	-	1,337	13,157	12,301	11,445
3 8	-		16,662	15,806	14,950
1 2	-	1,814	20,955	19,793	18,651
-	5 8		22,911	21,749	20,587
2 4	-		26,441	25,279	24,117
	7 8		30,201	29,039	27,877
i	-	2,309	33,249	31,770	30,291
	^łi		37,897	36,418	34,939
^ł7	-		41,910	40,431	38,952
-			44,323	42,844	41,365
	-		47,803	46,324	44,845
-	4		53,746	52,267	50,788
2	-		59,614	58,135	56,656
-	4		65,710	64,231	62,752