Obraz36

Zanim przyjmowane pokarmy przedostaną się do krwi, a z nią do komórek ciała, muszą ulec przemianom na składniki proste. Tych skomplikowanych przemian dokonuje układ pokarmowy, a całość owych przemian określane jest trawieniem.

Na układ pokarmowy składa się:

-    przewód pokarmowy

-    gruczoły: wątroba, trzustka, ślinianki

Przewód pokarmowy złożony jest z szeregu wzajemnie powiązanych narządów: jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego.

Jama ustna

Jama ustna to początkowy odcinek przewodu pokarmowego. Od początku ograniczona wargami, po bokach policzkami z tyłu brzegiem podniebienia miękkiego od dołu język i okolica podjęzykowa. Jej zadaniem jest wstępne przygotowania pokarmu do dalszych procesów trawienia. Polega ono przede wszystkim na rozdrobnieniu pokarmu oraz wymieszaniu go ze śliną.

W jamie ustnej znajdują się gruczoły ślinowe:

-    trzy duże: ślinianki przyuszne, ślinianki podszczękowe, ślinianki podjęzykowe,

-    i liczne małe rozsiane w jamie ustnej.

Zęby miażdżące pokarm ułożone są w łuk zębowy górny i doby. Dorosły człowiek ma 32 zęby stałe.

Zęby mleczne wyrzynąjąsię ok. 6 miesiąca życia do około 30 miesiąca. Zębów mlecznych jest 20.

Zęby stałe: jako pierwsze wyrastają zęby trzonowe - w 6 roku życia, kolejne pojawiają się 2 przednie siekacze -ok. 7/8 r.ż.. Ostatnie zęby stałe wyrastają pomiędzy 20 a 24 r.ż.

Gardło

Gardło jest odcinkiem wspóbym dla drogi pokarmowej i oddechowej. Leży bezpośrednio za jamą ustną. Zbudowane jest z mięśniówki oraz błony śluzowej. Od przodu łączy się z jamą nosową i krtanią.

Przełyk

Przełyk to przewód mięśniowy biegnący w dół od gardła, pomiędzy tchawicą a tybą ścianą klatki piersiowej przez przeponę do wpustu żołądka. Długość przełyku wynosi ok. 25 cm. Pokarm stały przechodzi przez przełyk w czasie ok. 6 s., płynny ok, 1 sekundy.

Żołądek

Żołądek to worek mięśniowy wysłany od wewnątrz błoną śluzową z gruczołami produkującymi sok żołądkowy. Żołądek położony jest skośnie w lewej części jamy brzusznej (pod przeponą) skierowany swym ujściem ku prawej stronie. Wyróżniamy następujące części żołądka:

-    część wpustowa - uchodzi do niej przełyk

-    dno żołądka - na lewo powyżej wpustu

-    część środkową - tzw. trzon

-    część odźwiemikową- w pobliżu ujścia żołądka do dwunastnicy.

Rola żołądka:

-    czasowe gromadzenie pokarmu

-    dalsze rozdrabnianie pokarmu na miazgę pokarmową

-    kontynuacja (zapoczątkowanego w jamie ustnej ) trawienia Ściana żołądka składa się z :

-    warstwy zewnętrznej - (błona surowicza) pokrywa trzewia jamy brzusznej i wyściela jej ściany od wewnątrz

-    warstwy środkowej - zbudowana z mięśni gładkich

-    warstwa wewnętrzna - zawiera ok. 50 mb gruczołów otwierających się do światła żołądka. Gruczoły te produkują: śluz, kwas soby, fermenty trawienne.

Śluz pokrywający śluzówkę żołądka zabezpiecza ją przed działaniem kwasu solnego oraz pepsyny i podpuszczki (fermenty trawienne).

Pokarm zgromadzony w żołądku ulega dalszym przemianom

-    chemicznym - pod wpływem soku żołądkowego

-    mechanicznym - skurcze mięśniówki mieszają go z sokiem żołądkowym,

tak powstała miazga pokarmowa gromadzi się w okolicy odźwiemikowej co wpływa na rozluźni cnie mięśni i