Obraz
2 (87)

Jak należy prawidłowo rozumieć i interpretować tę ludzką cechę, a jednocześnie szczególną dla pielęgniarstwa wartość, o której Lcininger pisze jako o „sednie i samej esencji pielęgniarstwa”? (Brykczyńska, 1993).

Jakie warunki muszą zaistnieć, aby troska, troskliwość o osobę, za którą bierze się zawodowy odpowiedzialność, mogła nie tylko istnieć, ale i rozwijać się?

Zapamiętaj:

Słownikowo troska, to „uczucie niepokoju wywołane trudną sytuacją” (Skorupka, Auderska, Łempicka, 1969). Mówi się także o tym, że jest to szczególny stan psychiczny, w jakim znajduje się człowiek zmuszony przez określoną sytuację do zabiegania o coś (kogoś), myślenia o czymś (kimś) z niepokojem.

Troszczyć się, to „przejawiać troskę, dbać o kogoś, kłopotać się, niepokoić się, martwić się” (Skorupka. Auderska, Łempicka, 1969). Inaczej — angażować się w sposób szczególny w to, co przeżywa drugi człowiek, w to, czego doświadcza aktualnie, doświadczał w przeszłości albo może doświadczyć w bardziej lub mniej odległej przyszłości.

Brykczyńska przyjmuje, że troskę powinno się rozumieć jako:

•    „autentyczny ludziu stan bycia; człowiek naturalnie okazuje troskę i utożsamia się z troską” (Brykczyńska, 1993).

Uwaga. Można założyć, że jako coś, co jest immanentną wartością każdego człowieka, troska (troskliwość) nie powinna stanowić problemu, przynajmniej w sferze sprawczej, czyli otaczania nią innych, dawania potrzebującym.

Pielęgniarstwo i troska to przedmioty szczególnego zainteresowania siostry Koach (zakonnica, „jedna z czołowych przedstawicielek nauki o naturze troski”, na którą powołuje się Brykczyńska). Według niej troska (troskliwość) jest umiejętnością, do której w pielęgniarstwie zawodowym dochodzi się w drodze nabywania wiedzy i przystosowywania jej do określonych potrzeb opiekuńczych. Troska to celowe zbliżenie się do drugiego człowieka, to szczególne umiejętności pielęgniarskie odzwierciedlone w roli zawodowej pielęgniarki (Brykczyńska, 1993).

Dodatkowe wyjaśnienia. Pojęcie troski, troskliwości ściśle łączy się z człowieczeństwem istoty ludzkiej, z jej godnością. Prawdy te w równym stopniu odnoszą się do dąwców i biorców opieki.

Zapamiętaj:

Mówi się o „pielęgniarstwie opiekuńczym, ukierunkowanym na wspieranie pacjenta”, o pielęgniarstwie, które ma za zadanie „dopełnić medycynę leczącą” poprzez czysto ludzkie i profesjonalne troszczenie się (Dolata, 2002).

Do osiągnięcia takiego stanu konieczne jest, aby spełnione zostały określone warunki:

•    ze strony pielęgniarstwa,

•    ze strony pielęgniarek (społeczności pielęgniarskiej).

Pielęgniarstwo — podstawowe wymagania (warunki):

-    troskę, troskliwość, troszczenie się uzna za wiodący temat badawczy,

-    zajmie się troską jako fenomenem,

-    zdefiniuje troskę dla potrzeb pielęgniarstwa i umieści ją wśród innych pojęć.

Sfera

biologiczna

Rvc. 1A. Opieka - istota i wpływy.

-    określi, jakie działania należ)' podjąć, aby pielęgniarka mogła lepiej rozumieć istotę i znaczenie troski,

-    ustali (podpowie), jak badać rzeczywisty stan troskliwości poszczególnych pielęgniarek i całej społeczności pielęgniarskiej.

Pielęgniarki, społeczność pielęgniarska — podstawowe wymagania (warunki):

-    rozumienie istoty troski i miejsca w opiece,

-    wartościowanie troski w odniesieniu do biorców i dawców opieki,

-    posiadanie troskliwej natury, świadome jej rozwijanie,

-    kreowanie (tworzenie) nowych wzorów opieki troskliwej,

-    wyciąganie wniosków (praktycznych i teoretycznych, ogólnych i bardziej szczegółowych) z faktu życia, obracania się i(lub) pracy wśród ludzi troskliwych,

-    przejawianie zawodowej troskliwości w stosunku do każdego podmiotu opieki,

-    postrzeganie troski jako wartości ogólnej — ludzkiej, ale i szczególnej — wymaganej od przedstawicieli tzw. zawodów opiekuńczych i cechującej ich.

Dodatkowe wyjaśnienia. Jan Paweł II w „Liście do chorych” pisał, żc „oprócz opieki ściśle lekarskiej należy również nieść chorym pociechę moralną” (Jan Paweł II, 2000, za: Dolatą, 2002). Podkreśla konieczność troszczenia się o wymiar kulturowy i duchowy człowieka, „o życie biologiczne i zdrowie osoby jako o jedno z jej dóbr” (Wojtyła, 1982, za: Dolatą, 2002).

Czytelne jest, że o trosce, troskliwości można mówić tylko wówczas, kiedy przyjmuje się humanistyczny, holistyczny model opieki.

Zapamiętaj:

W pielęgniarstwie troska, troszczenie się wynika:

•    ze zrozumienia profesji,

•    ze świadomości misji, jaką pielęgniarstwo pełni wobec społeczeństwa.

23