Obraz1 (10)

Aby realizować program animacji społeczno-kulturalnej, animator'musi podjąć szereg czynności wstępnych. Do tych czynności należą:

- diagnoza społeczna (dokładna i wszechstronna znajomość środowiska i trendów rozwojowych poszczególnych jego komponentów)

-wiedza o brakach w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym (wiedza o tym, przez kogo i w jakim stopniu owe braki są odczuwane).

Następną fazą są czynności przygotowawcze w postaci planowania treści, form, dokładne sprecyzowanie celów podejmowanych działań animacyjnych. W tej fazie animator rozpatruje możliwości przydzielenia poszczególnym członkom grupy zadań do wykonania, jeżeli program zostanie zaakceptowany. Animator obmyśla sposoby angażowania wszystkich sił społecznych do realizowania zadania, rejestruje zadania tzw. grupowe i indywidualne oraz planuje sposoby kontroli podjętych działań.

Kolejna faza jest fazą informacyjno-stymulacyjną. Ponieważ animacja zakłada wzmacnianie komunikacji społecznej metodami niedyrektywnymi, ożywienie, pobudzenie do działania, ale bez autorytarnych nacisków, jednocześnie stwarzanie szans samorealizacji. W tej fazie powinna nastąpić akceptacja programu przez społeczność. Jednocześnie animator podczas kontaktowania się z członkami społeczności lokalnej ma okazję poznać poglądy, opinie, motywacje poszczególnych potencjalnych uczestników programu animacji.

Zasadniczy etap to czynności realizacyjne. W tej fazie w wielu przypadkach ma miejsce uczenie się przez działanie, co przynosi również określone skutki, szersze niż praktycznie wykonana praca. Faza ta wymaga działań koordynujących, czyli - jak mówią specjaliści - „bieżącego doregulowywania elementów, które się rozregulowały”, a więc eliminowania błędnych poczynań uczestników, zachęcania do samokontroli, korygowanie czynności mogących okazać się niefunkcjonalnymi.

Następną fazą jest pomiar efektywności. Na poziomie ustalonych i przyjętych w fazie planowania wskaźników dokonuje się porównań, o ile sytuacja jest lepsza (względnie gorsza) po okresie pracy w stosunku do sytuacji wyjściowej. Wskaźniki będą różne dla różnych sfer animacji - w sferze ekonomicznej i gospodarczej będą to kilometry zbudowanych dróg, ilości złotówek zgromadzonych na wspólnym koncie, wartość materialna wykonywanych prac przy budowie urządzeń socjalno-kulturalnych. W sferze społecznej i kulturowej uchwycenie owych efektów jest nieco trudniejsze, co nie znaczy niemożliwe. W sferze kulturowej efekty mogą być widoczne we wzorach kulturowych i systemie wartości. Wyraźna zmiana wzorców kulturowych może być skutkiem działalności animacyjnej.

Działania animacyjne uruchomione w celu ulepszenia życia w społecznościach lokalnych przynoszą efekty widoczne nie tylko przy analizie zmian zachodzących w całej społeczności, ale również przy analizie zachowań, poglądów, postaw poszczególnych jednostek. Owe zmiany mogą nastąpić, jeżeli poszczególni członkowie grupy nie będą stawiać przeszkód, poszerzą natomiast własny horyzont myślenia i włączą swój świat myśłowy w problemy wspólne dla wszystkich.

Animacja jednostek i małych grup społecznych

Problematyka ożywiania, uaktywniania, stymulowania do zachowań twórczych poszczególnych jednostek i małych grup społecznych, określana wspólnym mianem animacji, pojawiła się jako antidotum na autorytarny system szkolny, przeciwko któremu buntowali się w zasadzie wszyscy: uczniowie, rodzice, a bywało, że i sami nauczyciele. Wszyscy krytycy szkoły stwierdzali, że szkoła jako instytucja zabija inicjatywę, tłamsi zdolności twórcze, dąży do uniformizacji zachowań, „równa do średniej”, nadaje etykiety obraźliwe dla inaczej myślących, poniża, deprawuje itp.

Bardzo ostro krytykowana szkoła właściwie sama zbytnio się nie broniła. Natomiast pojawiły się dwie koncepcje przeciwdzia-

255