Obraz2 (13)

się do benzyn w colu zmnisjeżenia ilości'lub całkowitego wyeliminowani* 1 nich t«tca«tyloołowiq, co pocięge za sobą zmniejszenio ilości tanio-ctyotczon w spalinach). •• • - •* » —

W syntezie organicznej największe ilości izobutenu przeznacza-alf•do przerobu na tworzywa sztuczno (rys. 104). H wyniku polimeryzacji izobutenu prowadzonej w normalnej temperaturze powstaje polimer o nalej•masie cząsteczkowej (H_c ok. 3000), o konsystencji oieklej Łub oleistej# eto-sowany jako dodatek do olejow smarowych. Produktem polimeryzacji prowadzonej w temp. ok. -I00°C jest wielkoczęetecskowy poiŁ Łzobuten (H_cł ok. S0 000) - tworzywo odporne na działanie kwasów, zasad i polarnych rozpuszczalników organicznych, stoaowane do wytwarzania powłok antykorozyj-

Rys. 104. Kierunki wykorzystania izobutenu w syntezie organicznej

342

,nyOh, uszczelek i izolacji kabli. Poliizobuten jest mazw    — —

tlenienie* i na działanie węglowodorów. Obok homopolimeru izobutenu wet-nym produktem jest równiei kopolimer izobutenu z lzoprenen nazywany kauczukiem butylowym. Kauczuk ten, powetajęay w reakcji izobutenu z 0,5-5% izoprenu, jest zdolny do wulkanizacji siarkowej. Wulkanlzat cechuje dała odporność chemiczna, odporność na oleje i rozpuszczalniki orsz dobre właściwości mechaniczne/Kauczuk butylowy dzięki małej przepuszczalności do gazów jest szczególnie przydatny do produkcji dętek, uszczelek, węty i izolacji elektrycznej.!

Hydratację izobutenu przeprowadza się najezęśeiej metodę pośrednlę, w temp. 20°C, z wykorzystaniem 50«60-procentowego roztworu H_sSO, *

CHg-O-CH, • H,0 — » CH_a—C—CH_a • I CH, OH

i- Produktem jest alkohol tert-butylowy, substancja o temp. topn. 25 C i temp. wrz. 82°C. Alkohol ten, podobnie jak eter metylowo-tert-butylo-wy, stanowi tzw. oksygenat (dodatek do benzyn ellnikowych podwyższajęcy liczbę oktanowę - p. 4.12).

Reakcja izobutsnu z forma ldahydem w obecności kwasowych katalizatorów (np. H_aS0« lub mocno kwasowe kationity), w temp. 70-55°C, pod ciśnieniem 2 MPa prowadzi do powstania 4,4-dimetylo-l, 3-dlokaanu. Tan ostatni w temp. 240-400°C, wobec katalizatora H_aPO„/wcgld aktywny lub Co_a(POu)a* przekształca się w Łzoprem

2HCH0

illlili

rCHj

Izopren (2-metylobutadien-l,3) jest daczę o temp. wrz. 34°C, stoso-wsnę głównie do otrzymywania syntetycznych kauczuków. Kauczuk Łzoprenowy wykazuje bardzo dute podobieństwo do kauczuku naturalnego zarówno pod względem budowy chemicznej, jek i właściwości fizycznych, Stosuje się go do produkcji opon, pasów napędowych i innych wyrobów gumowych.

Nowoczesnym kierunkiem przerobu izobutenu jest utlenianie go do kwasu metakrylowego, z którego po estryfikaćji metanolem powstaje ■atakrylan metylu 1 _t

CH_a=C(CH_a)_a

Cll_aOM

CH_a=ip-CO0H -

CM,

CHjCC-COOCH, . 04,

\

Hetakrylań metylu w wyniku polimeryzacji przekształca się w polimetakrylan¹ metylu - stała, twarda ciało o doskonałej przezroczystości ("szkło organiczni" - plekeiglas). Z tworzywa tego produkuje się tzw. "szkło bezpieczne", kopuły samolotowe, soczewki, tablice rozdzielcze i artykuły dentystyczne.

, Kopv

V

343