P1080010

II. KATEDRA GOTYCKA

WCZESNOGOTY CKI CHÓR: 1243-1262

Wiarygodne źródła historyczne informują nas, że w latach 1243 do 1262 nastąpiła budowa nowego chóru w katedrze poznańskiej. Niestety materialne pozostałości tej przebudowy są bardzo nikłe, co zdecydowanie utrudnia rekonstrukcją formy tej źródłowo najlepiej udokumentowanej fazy w średniowiecznej historii katedry. W końcu XIV i na początku XV wieku chór XIII-wieczny ustąpił miejsca nowemu chórowi obejściowemu, który z kolei w baroku uległ gruntownej przebudowie, następnie zniszczeniu w wyniku działań wojennych 1945 roku i na dodatek przeprowadzonej w latach powojennych niezbyt fortunnej regotyza-cji. Wszystko to zadecydowało o niemożności odtworzenia nawet ogólnej formy XIII-wiecznego chóru w sposób, który by nie ograniczał się li tylko do domysłów.

Sprawy niestety nie wyjaśniły też zakrojone na wielką skalę badania wykopaliskowe we wnętrzu katedry, koncentrowały się one bowiem przede wszystkim na rozpoznaniu faz romańskich i przedromańskich. Podczas prac konserwatorskich w prezbiterium, połączonych z przemurowaniami znacznych jego partii, problemem ewentualnych pozostałości XIII-wiecznych w obrąbie chóru z przełomu XIV/XV wieku również się nie zajmowano, choć być może pozostałości takich po prostu nie było.

Podczas badań wykopaliskowych w rejonie gotyckiego chóru nie natrafiono również na pozostałości fundamentów chóru z XIII wieku. Wskazywać by to mogło na fakt pokrywania się założenia z przełomu XIV/XV wieku z rozplanowaniem chóru z wieku XIII. Koncepcję taką wysunął niegdyś Marian Kutzner sugerując, że chór późnogotycki kontynuował formę chóru z XIII wieku. Hipotezę tę, w naszym przekonaniu, można akceptować jedynie w ograniczonym zakresie. Brak śladów wcześniejszego prezbiterium w wysokim chórze kościoła obecnego niekoniecznie musi świadczyć, że już w XIII wieku wzniesiono chór

Hipotetyczna rekonstrukcja romańskiej katedry z wczesnogotyckim chórem -aksonometria. Opracowała i rysowała K. Skalska.

obejściowy. Brak takich śladów daje się wyjaśnić w ten sposób, że fundamenty prezbiterium z XIII wieku wykorzystane zostały przy budowie wysokiego chóru z końca XIV i początków XV wieku, co by wskazywało , że mogło to być jednonawowe wnętrze zamknięte od wschodu wielobocznie.

Hipotezę opartą na nieco silniejszych przesłankach postawił Eugeniusz Linette. Odnaleziony w trakcie badań wykopaliskowych kapitel kielichowy z naturalistycznie opracowaną dekoracją