P1590160

14

okazało się badanie rozmazów ze śluzówki jamy ustnej i pochwy, klinicystów posługiwało się biopsją skóry i sporządzaniem z S® skrawków lub rozmazami krwi i oznaczaniem płci na granulocyt_aJ obojętnochłonnych. Ta ostatnia metoda jednak nie zawsze daje pew^ wyniki. U krów chromatynę płciową oznaczano w komórkach S|||s| wych rdzenia kręgowego, a przyżyciowo w rozmazach z nabłonka jar^_v pyskowej (Osuchowska, 1957).

MORFOLOGICZNE RÓŻNICOWANIE SIĘ PŁCI (ROZWÓJ NARZĄDÓW ROZRODCZYCH)

Poglądy na zależność funkcji narządu od jego budowy były i SI przedmiotem dyskusji nie tylko fizjologów i patologów, lecz także prak! tyków, przede wszystkim hodowców. Upraszczając całe zagadnienie trzeba stwierdzić, że dla normalnej funkcji całego ustroju każdy z na-rządów musi być w nim wykształcony — a w samym narządzie muszą być obecne i czynne tkanki czy nawet tylko komórki, wypełniające podstawową czynność (rolę) danego narządu.

Nie zróżnicowane narządy moczo-płciowe

U kręgowców zawiązki gonad rozwijają się w ścisłym związku z narządami moczowymi, a ściślej z pasmem nerkotwórczym. W rozwoju narządów, wytwarzających mocz, obserwuje się trzy kolejne stadia. U najmłodszych zarodków czynny, jest twór, nazwany przednerczem (pronephros). Jest to twór, powstający w dogłowowej części ciała ner-kotwórczego, dokoła pączkujących z aorty kłębuszków naczyniowych, a łączący się z kloaką przez oddzielnie powstający przewód przednercza. Przednercze następnie zanika, a funkcje jego przejmuje, nieco później wytworzone pranercze (mesonephros — ciało Wolffa). Z kolei i ten ostatni twór zanika w czasie, kiedy wykształca się i zaczyna być czynna nerka ostateczna (metanephros — ren).

U licznych ssaków przednercze jest jedynie narządem szczątkowym, bez znaczenia fizjologicznego, natomiast pranercze u zarodków koni, bydła, owiec i świń spełnia już funkcje narządu moczowego.

Głównym elementem pranercza są kłębuszki naczyniowe, wchodzące w gruszkowate pęcherzyki, które razem tworzą ciałka pranercza. Zewnętrzna torebka pęcherzyka łączy się z kanalikiem, który wydłuża się i wygina w liczne skręty. Końcowe odcinki kanalików łączą się, prawie_; pod kątem prostym, z przewodem, biegnącym wzdłuż pranercza; jest to przewód pranercza (tzw. przewód Wolffa) ¹.

Zawiązki gruczołów płciowych pojawiają się u zarodków w postaci podłużnego uwypuklenia na brzuszno-przyśrodkowej ścianie pranercza w postaci tzw. listewek (fałdów) płciowych.

1

Wolff, Caspar Friedrich (1733—1794) — niemiecki biolog, ugruntował embriologię opartą na obserwacji. Zwrócił uwagę na możliwość porównywania rozwali roślin i zwierząt. Doświadczenia swoje głownie prowadził w Akademii Nauk wJBot

teęsburgu.