Porządek sądów (15)

90 O sądach miejskich.

użytek takiego powołania.

Gen* 4.

Weń citationem per edictum, in illis etiam citatio Weń potest per procłama. A w tej mierze jeszcze słuszniej i pewniej przez przywołanie; bo gdy nie każdy umie czytać, rychlej się to zbiegłego może donieść, kiedy głos wołającego sługi przychodzi w uszy i tych ludzi, co czytać nie umieją. Przeto ten postępek pozywania mężobójce przez przywołanie jest wedle prawa, zwłaszcza gdy ten, kto kogo zamorduje, zawżdy się prawa chroni i na obliczny pozew go nie dostanie. Z którego porządku powołania i ten niemały pożytek przychodzi w pospólstwie, iż drudzy pilnie przysłucha jąc takiego ogromnego powołania za bo jaźnią będą się tym czujniej wystrzegać pijaństwa, łotrostwa, przymówek, rozterko w, zwad i innych wiele przyczyn, przez które do mężobójstwa wie-lekroć łatwie się droga podaje. Oderunt enim peccare mali iormidine poenae. A w tym się pokój pospolity mnoży. Ponieważ też jednak i on mężobójca, który się kryje abo zbieży, już przez zbieżenie swoje niemały dał znak do tego, że jest onego mężobójstwa winien abo jaką przyczynę do niego dał, gdy się już chroni sądu, wątpiąc o swej sprawiedliwości. Et Reipubllicae 1 maxime interest, ne scelera maneant impunita. Którym znakiem zbieźenia Pan Bóg jeszcze od stworzenia świata wszytkie mężobójce pod personą Kai-mową naznaczył, mówiąc: Przeklęty jesteś na świecie, ziemia się otworzyła i przyjęła krew brata twego z rąk twoich, kiedy będziesz sprawował ziemię, nie da tobie owoców swoich, będziesz się błąkał i będziesz uciekał. A tak gdy się mężobójca kryje abo zbieży, a zbieżenie i tułanie znak jest mężobójstwa, słusznie go już jakoby za winnego tak przez przywołanie pozywają i po-woływają. Gdyż też to powołanie nic mu szkodzić nie może, jeśli mając list glejtowy abo sobie od sędziego zjednawszy pokój pospolity, okaże potym niewinność swoję i usprawiedliwi się każdemu wedle prawa, ktobykolwiek nań o to

mężobójstwo fołdrował. Abowiem też w powołaniu pod tym oblikiem skazują: Dajemy go w moc nieprzyjacielom jego i poniżamy go, póki ku prawu swemu nie przyjdzie. Przeto też opisany jest porządek, jako się kto ma od powołania wyzwolić, jeśli będzie niesłusznie powołany. Abowiem się to trafia, iż i powód czasem niesłusznie kogo winuje, i świadkowie niesprawiedliwie świadczą. Spec. Sax. lib. 2 art. 4. Iure Munie. art. 113.

PoiDołany którym porządkiem przychodzi ku praiuu sinemu.

Powołany tym porządkiem przychodzi ku prawu swojemu. Zjednawszy sobie glejt abo pospolity pokój od sędziego, aby bezpiecznie, krom wszelkiego przenagabania niewinność swoję okazał, stanie przed zagajonym sądem i będzie się opowiadał, iż tu jawnie przed sądem gotów się usprawiedliwić i niewinność swoję ukazać nie tylko temu, kto go dał o to N. mordowanie powołać, ale i każdemu, ktobykolwiek go o to N. mężobójstwo wino wał. A tak naprzód okaże list glejtowy, jeśli go ma, okaże też powołanie*, będzie potym żądał sługi z urzędu ku przywołaniu onego, kto go dał powołać, jeśli go na pozew I obliczny nie może mieć, i wszytkich innych da przywoływać, którzy by nań chcieli fołdrować. Sługa tedy sądownym wyrokiem przydany przywoła go na onym miejscu, gdzie się zamordowanie zstało, opowiadając to głosem, iż ten N., który był powołany, stoi przed sądem gotów się usprawiedliwić każdemu, ktobykolwiek chciał przeciw niemu czynić o zamordowanie nieboszczyka N. Obwoła też i glejt jego; potym się wróci do sądu ku zeznaniu onego przywołania. Uczyni tak sługa z urzędu przydany drugi raz w pośrzód drogi, uczyni trzeci raz, gdzie ciało stało, i czwar-