P3111106

pg /hu ir/uiHfn it/tt nc

la, składa się / części? I czymże są jeno proste składniki) Wielobarwność jest pewnym rodzajem złożoności; innym będzie np, składanie się łamanego konturu z prostycł odcinków. Kawałek krzywej można natomiast uznać ą złożony z dwu gałęzi; wstępującej i zstępującej.

(idy bez dalszych wyjaśnień oświadczę komuś; „To, cc teraz widzę przed sobą, jest złożone", zapyta on słusznie „to rozumiesz przez 'złożone"? Wszak można nazywać tał rzccz\ najrozmaitsze!". Pytanie: „Czy to, co widzisz, jes złożone'.’" ma swój sens wtedy, gdy skądinąd wiadome o jaki rodzaj złożoności chodzi tzu. o jakie szczególni użycie tego słowa. Gdyby było ustalone, że wzrokowi ohaz drzewa należy określić jako „złożony", jeżeli widii się nie tylko pień, lecz i gałęzie wówczas pytanie: „Ci) obraz wzrokowy tego drzewa jest prosty, czy złożony! oraz pytanie: „Czym są jego proste składniki?" miałybi jasny sens, jasne zastosowanie. A odpowiedź na drugk z tych pytań nie brzmi oczywiście „Gałęzie" (byłaby tf odpowiedź na pytanie prumuficrne: „Co nazywa się tutą składnikami prostymi"?"), lecz byłby nią np. opis poszc# golnych gałęzi.

Ałc czy np szachownica nie jest jawnie i po prośli złozona' Myslisz zapewne o tym, że składa się ona z 3; białych i z 32 czarnych kwadratów. A czy nie można b; np również powiedzieć, że składa się ona z czerni i z bić oraz ze schematu kwadratowej siatki? Skoro zas mani) tutaj do czynienia z zupełnie odmiennymi sposobami z* patrywania się na sprawę, to czy nadal skłonny jest# es mim w,sc, że szachownica jest po prostu 'złożona Zapytywanie pwsu określoną grą „Czy ten przedmie km złożony?* przypomina to, co robił kiedyś pewien chh^ł piec, który gdy imał podać, czy w pewnych przykładać ■łamowych czasowniki występują w stronie czynnej, c4 biernej, łamał sobie głowę czy np. czasownik „spać" oznacza coś czynnego, czy raczej biernego.

Słowo „złożony*¹ (a więc i słowo „prosty") jest przez nas używane na mnóstwo różnych i rozmaicie ze sobą spokrewnionych sposobów. (Czy kolor pola szachowego jest prosty, czy też złożony z czystej bieli i czystej żółcieni? A ta biel. czy jest prosta, czy złożona z barw tęczy? — Czy ten oto dwucentymetrowy odcinek jest czymś prostym, czy też składa się z dwu jednocentyme-trowych części? A czemu nie z odcinka długości 3 cm oraz z dodanego doń w sensie ujemnym odcinka długości 1 cm?)

Właściwa odpowiedź na pytanie filozoficzne: „Czy obraz wzrokowy tego drzewa jest złożony, i jakie są jego składniki?" brzmi: „To zależy od tego, co rozumiesz przez złożony’". (To zaś, rzecz jasna, nie jest żadną odpowiedzią na pytanie, lecz jego uchyleniem.)

48. Zastosujmy metodę z § 2 do ujęcia sprawy w Teaj-tecie i rozważmy grę językową, do której ujęcie to rzeczywiście pasuje. Język niech służy do przedstawiania kombinacji kolorowych kwadratów na płaszczyźnie. Kwadraty te tworzą układ w kształcie szachownicy. Mamy kwadraty czerwone, zielone, białe i niebieskie. Wyrazami języ ka niech będą (odpowiednio): „C\ „Z", „B". „N", zdaniami zaś ciągi takich wyrazów. Opisują one zestawy kwadratów w kolejności:

1	2	3
4	5	6
7	8	_U